bekijk - digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren

57
secouée icy, par des divisions que des mal intentionnes y fomentent 1) . Prions Dieu
d'y mettre la main. Je n'en voy point d'autre issue, car la malice et l'iniquité des
hommes va fort loing. A la Haye, 4 Janv. 1651.
5086. Aan prinses Amalia van Oranje 2)
. (K.A.)*
L'ami 3) vient de me dire, qu'hier apres disner furent leuës à la Cour les pieces que
les Estats de Hollande leur ont envoyées, sans autre suitte que de quelques discours,
mais qu' aujourdhuy ils delibereroyent sur ce qui seroit à faire pour entrer en
besoigne. - Il n'ose pas m'asseurer, qu'il sera resolu d'envoyer saluër les Princesses,
et une des raisons qui pourroient l'empescher, seroit apparemment que, cest office
devant estre faict par Block 4) et Dorp 5) , pour estre eux deux les commissaires du
rolle durant ceste sepmaine, le premier taschera de s'en exempter, cognoissant son
incapacité en telles occurrences, et son mauvais entregent. De là il pourroit arriver
qu'on ne feist parler qu'à M. Moetzfelt 6) et à Heenvliet, pour faire demander des
deputez à traicter avec.
Si cela arrive, il sera necessaire que V.A. envoye querir quelques deputez de la
Cour, pour leur representer de bouche les trois points qu'elle sçait, nommement 1.
Celuy de la souveraineté du Prince dont il s'agit, et ce que ceux de Cleve 7)
soustienent là dessus; quoy non-
1) Al dadelijk na den dood van Willem II (6 Nov. 1650) was er oneenigheid ontstaan tusschen
de Prinses Royale en de Prinses Douairière, en die oneenigheid nam toe na de geboorte van
Willem III (14 Nov.). Maria Stuart wilde, steunende op een ongedateerd en ongeteekend
testament van haar echtgenoot, alleen voogdes zijn over den jongen Prins; de Douairière
begreep, dat de 19-jarige weduwe, die haar echtgenoot overreed had om zooveel voor haar
vader en hare broeders op te offeren, niet bijzonder geschikt was om de uitgebreide goederen
der Oranjes zonder eenig toezicht te beheeren, en dat nog wel, terwijl zij geleid werd door
zulk een echtpaar als Heenvliet-Stanhope.
2) Het eerste gedeelte van den brief is uitgegeven in Mémoires de Constantin Huygens .....
publiés ..... par Theod. Jorissen, La Haye, 1873, blz. LXVI.
In het ongeteekende testament van Willem II stond, dat de voogdij over het nog ongeboren
kind zou komen aan de moeder en aan eenige leden der Staten-Generaal, door den vader
aan te wijzen. De Douairière vroeg nu op 29 November aan de Staten van Holland, of deze
geen orde wilden stellen op de regeling van het sterfhuis, en de Staten besloten het advies
in te winnen van het Hof van Holland. Maria Stuart verzocht daarentegen de Staten, niets te
willen bevelen ten nadeele van haar als voogdes, en zonder dat de beschikkingen van haar
echtgenoot waren onderzocht, die zij ter inzage stelde van het Hof. Den 12 den December
werd door het Hof kennis genomen van het ontwerp-testament en van andere stukken en vijf
dagen later werd daarvan mededeeling gedaan aan de Staten, terwijl eigenlijk geen advies
van het Hof werd gegeven. Den 22 sten December verzocht de Prinses Royale de Staten, de
zaak spoedig te verwijzen naar het Hof, om, gezamelijk met haar, leden der Staten tot voogden
te benoemen. Denzelfden dag protesteerde de Douairière bij de Staten tegen de geldigheid
van het ontwerptestament en verzocht hen, om bij de regeling der voogdij familieleden van
vaderskant te benoemen. Den volgenden dag verzocht Maria de Staten, het Hof te gelasten
tusschen beide partijen uitspraak te doen. De Staten voldeden aan dat verzoek en verwezen
op 5 Jan. 1651 de zaak naar het Hof, ‘als wesende een werk de ordinaris Justitie raakende’.
De pogingen der Douairière, om het Huis van Oranje te doen beschouwen als een vorstenhuis,
dat buiten het gemeene recht stond, en waarbij de Staten zelf de voogden benoemden, waren
mislukt. Het Hof van Holland zou beslissen.
3) Nl. Johan Dedel, gouverneur van Huygens, en zijn neef door aanhuwelijking; hij was sedert
1621 lid van het Hof van Holland en werd 28 October 1653 president van dat college.
4) Mr. Hugo Block was van 1625 tot 1661 lid van het Hof.
5) Frederik van Dorp van 1642 tot 1670.
6) Zie blz. 36.
7) Nl. de afgevaardigden van den Grooten Keurvorst, den schoonzoon der Douairière, Herman
van Wittenhorst tot Sonsfeld, Weyman en de agent Copes.
Constantijn Huygens, Briefwisseling. Deel 5: 1649-1663