27.09.2013 Views

"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

een Franse school en om en nabij 1 % een Latijnse school. Ook de academische<br />

instituten kenden een gering aantal studenten, te weten ruim 1% van de<br />

generatie van zeventien jaar en ouder (tabel 3.3). De lagere school mocht zich<br />

daarentegen in genoemd jaar reeds verheugen op een schoolbezoek van 57%<br />

van zes- tot twaalfjarigen (Frijhoff 1983, 24). Niet alleen kwantitatief was het<br />

lager onderwijs van belang, ook kwalitatief had het betekenis. Deze vorm van<br />

onderwijs moest alle kinderen van de Nederlandse samenleving de grondsla-<br />

gen van een deugdzame ontplooiing en een verstandelijke ontwikkeling bij-<br />

brengen. De gemeenschap van de Bataafse Republiek van 1798 tot 1805, het<br />

Bataafse Gemeenebest van 1805 tot 1806 en het Koninkrijk Holland van 1806<br />

tot 1810 - en later vanaf 1813 het Koninkrijk der Nederlanden - dienden een<br />

geciviliseerde samenlevingseenheid te zijn. In dit verband werd zelfs opge-<br />

merkt dat de Agent moest nagaan "hoe de ouders, zonder krenking van<br />

hunne vrijheid, zullen kunnen worden verplicht hunne kinderen van het onder-<br />

wijs" in lezen en schrijven - later aangevuld met rekenen en taal - "te doen<br />

gebruik maken" (Hoorn 1907, 10). Het bezoek aan onderwijsinstituten kon<br />

niet zonder meer aan de belangstelling van ouders of andere opvoeders wor-<br />

den overgelaten. <strong>Een</strong> vorm van leerplicht werd gewenst geacht.<br />

tabel 3.3 hogescholen en het aantal studenten van 1820 tot 1855<br />

Groningen<br />

Leiden<br />

Utrecht<br />

totaal<br />

1820<br />

236<br />

320<br />

230<br />

786<br />

1825 1830<br />

••^^^•^•i<br />

314<br />

453<br />

456<br />

1223<br />

f^mm^^^^^mm^^i^^^^^miBB^^^^^BHi<br />

284<br />

684<br />

476<br />

1444<br />

1835<br />

265<br />

771<br />

491<br />

1527<br />

1840<br />

281<br />

685<br />

444<br />

1410<br />

1845 1850<br />

•^•••^^^^^<br />

260<br />

589<br />

365<br />

1214<br />

••MBB^^^B^^^•IM^^B<br />

219<br />

456<br />

407<br />

1082<br />

1855<br />

222<br />

629<br />

562<br />

1413<br />

De administratieve en pedagogische zorg waren vooral gericht op het<br />

voor alle kinderen bestemde lager onderwijs. Deze vorm van onderwijs moest<br />

gekenmerkt worden door een klassikale organisatie (Dodde 2000d, 25), zoals<br />

die in de achttiende eeuw tot ontwikkeling gekomen was. De leerlingen dien-<br />

den volgens voorschrift ingedeeld te worden in prestatiegroepen. EIke groep<br />

kreeg dezelfde leerstof aangeboden. Het verschil tussen leerlingen zou er,<br />

zoals inmiddels traditie geworden was, bovenal een zijn van tempo. Niet iedere<br />

leerling was echter in staat in dezelfde tijd dezelfde leerstof te verwerken.<br />

112

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!