"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

vermelde uitbreidende structuur van afzonderlijke inspectiesectoren. Het rijks-
schooltoezicht was opgebouwd uit welhaast op zichzelfstaande sectoren. Nog
in het jaar 2000 werd de vraag gesteld: "wat weten we eigenlijk van elkaars
bezigheden?" (INT 2000.20.7, 5), een vraag die in 2001 herhaald werd (INT
2001.21.5, 16).
Het analytisch-rationele model ging uit van een "beheersingsproces op
basis van rationele inzichten, die zijn neergelegd in een ontwerp". Dit ont-
werp, dat vastgesteld werd in beleidsnota's van 1990 en 1993, gaf sturing aan
inspectorale activiteiten ongeacht de sectoren waarin deze plaatsvonden. "De
kern van dit ontwerp is een programma dat verkregen wordt door objectieve
analyses". Op basis van deze analyses van inspectorale werkzaamheden - met
het schoolbezoek als het hart van de activiteiten van het rijksschooltoezicht -
werden de werkzaamheden van de onderwijsinspectie - de controle, de evalu-
atie en de stimulering - gemterpreteerd, in dit geval geher'i'nterpreteerd. De
realisering ervan diende te geschieden aan de hand van "een gestandaar-
diseerde, methodische werkwijze" (Simonis e.a. 1987, 298 e.v.) in de vorm
van toetsingskaders, toezichtskaders of waarderingskaders. De inspectie dien-
de samenhang te vertonen; niet alleen als hierarchic van professionals, maar
ook als eenheid van opvattingen en van uitvoering, de missie van de inspectie
voor kwalitatief goed onderwijs. Gesteld werd dat om "het maatschappelijk
vertrouwen in scholen en onderwijs op een hoog niveau te houden",
"onafhankelijke waarneming en beoordeling van wat scholen, colleges, hoge-
scholen en universiteiten nastreven en presteren, van grote betekenis"
(Hoofdkeuzes reorganisatie, 22 juni 2000, 7) waren. De inspectie van het
onderwijs zette zich in voor dit maatschappelijke vertrouwen. Zij wilde dat het
onderwijs van het Nederlandse schoolsysteem op een zo hoog mogelijk kwali-
teitsniveau stond. Een diversiteit van inzichten over onder meer de
onderwijskwaliteit werd niet op prijs gesteld, zoals inspecteur-generaal
Mertens in het jaar 2000 bij een discussie over de standaardisering van de
inspectorale activiteiten nog eens expliciet formuleerde (RPTij 2000, 37). Een
profielschets van de inspecteurs uit 1990 stelde dat alle "inspecteurs van het
onderwijs, voor welke categoric ze ook als toezichthouder zijn aangesteld",
"een gemeenschappelijk profiel" hadden. "In een abstracte typering van "de"
inspecteur van het onderwijs, valt het accent op: een deskundige met het
imago van betrouwbaarheid en autoriteit" (AOeWd 117.12.08.1054, 10 janu-
821