"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

De aandacht voor inhoudelijk onderwijskundig-didactische ontwikkelingen
leidde ertoe dat de inspectiesector speciale diensten, als voortzetting van eer-
dergenoemde commissies voor onderwijsleerprogramma's en lesroosters, bijdra-
gen leverden aan de verandering van de inhoud van het Nederlandse schoolsys-
teem. Deze sector van het rijksschooltoezicht richtte zich in toenemende mate
op onderwijsonderzoek, een ontwikkeling die bovendien gestimuleerd werd
door verzoeken van het departement van onderwijs aan het rijksschooltoezicht
om studie te maken van onderwerpen die door dit ministerie van belang geacht
werden. De inspectieleiding entameerde in 1983 op departementaal verzoek
met name onderzoek naar "de stand van zaken bij het moedertaalonderwijs"
(AOeWd 117.15.08.1302, 21 maart 1983) in de onderwijssectoren van het avo
en het Ibo. Elk verzoek tot inspectorate research stelde de inspectie evenwel
voor methodologisch-technische problemen. Het rijksschooltoezicht beschikte
aanvankelijk niet over onderzoekservaring. Afhankelijk van de probleemstelling
werden tijdelijke projectgroepen geformeerd, waarin inhoudelijk deskundige
inspecteurs werden opgenomen. De projectgroep werd voor de methodisch-
technische aangelegenheden geassisteerd door een inspecteur speciale dien-
sten. Vele malen werd in dit verband herinnerd aan de opvatting van de inspec-
teur-generaal Veldhuis uit 1983 om aan de resultaten van de afzonderlijke
inspectorale onderzoekingen een "voorbeeldfunctie" toe te kennen ten behoe-
ve van "de inspectie bij haar verdere categorie-overstijgende rapportages"
(AOeWd 117.15.08.1302). Bovendien was er het rijksschooltoezicht veel aan
gelegen verantwoord onderzoek af te leveren, omdat er ook van buiten de
inspectie en het departement belangstelling was voor de resultaten van de
inspectorale research. De inspectie werd niet langer geacht informatie te verza-
melen en te beoordelen voor het departement van onderwijs, maar ook en in
toenemende mate voor de gemspecteerde scholen. Ook de Nederlandse
samenleving - met name ouders - hadden belangstelling voor de uitkomsten
van het onderzoek dat door het rijksschooltoezicht verricht werd. Deze
informatieverbreding verstrekte het rijksschooltoezicht een mogelijkheid aan
belang toe te nemen. Er bleek behoefte aan gegevens over de toestand van het
Nederlandse schoolsysteem en het resultaat van veranderingen en verbeterin-
gen.
De toename van de vraag naar informatie leidde tegen het einde van de
jaren tachtig van de twintigste eeuw tot een "spreiding van methodologische
801