"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

voor onzekerheid - niet onverdeeld gunstig. Een groeiend aantal ambtenaren,
een ontwikkeling die bij een zelfstandig ministerie van onderwijs verwacht
mocht worden, zou de betekenis van het rijksschooltoezicht verminderen. In
1910 beschikte de afdeling onderwijs over 20 ambtenaren, een aantal dat in
1920 reeds 99 bedroeg (Knippenberg e.a. 1993, 34 en 887/tabel 5.2). De
invloed van de afdeling onderwijs op de werkzaamheden van de inspectie was
al groot. Het kon in dit verband niet worden uitgesloten, dat in de loop van de
jaren de administratieve zorg de pedagogische zorg zou overvleugelen.
Inmiddels was ruimschoots gebleken - sedert de laatste decennia van de
negentiende eeuw - dat de administratieve zorg van meer importantie geacht
werd dan de pedagogische zorg.
tabel 5.2 aantal ambtenaren ministerie van onderwijs
in de periode van 1920 tot 1975
1920 99 1935 176 1950 543 1965 1239
1925 135 1940 180 1955 727 1970 1611
1930 156 1945 1960 937 1975 2062
Een derde vorm van onzekerheid was gebaseerd op de geringe betrok-
kenheid van het rijksschooltoezicht bij de veranderingen in de structuur en
inhoud van het Nederlandse schoolsysteem. Een commissie - de Ineenschake-
lingscommissie - had namelijk na zeven jaren studie in 1910 een omvangrijk
rapport geproduceerd, waarin een herziening van lager, middelbaar en hoger
onderwijs als onafwendbaar werd aangekondigd. Het Nederlandse schoolsys-
teem zou in de toekomst gekenmerkt worden door algemeen-vormend lager,
middelbaar en voorbereidend hoger onderwijs. Deze lagen van onderwijs
moesten een basis leggen voor een specifieke lagere en middelbare beroeps-
opleiding. Hoger onderwijs rondde een opleiding op academisch niveau af. Het
rapport, waaraan de latere rijksschooltoezichthouders L.C.T. Bigot en K. Brants
hadden meegewerkt en waarvoor de inspecteurs van het landbouwonderwijs
P. van der Hoek en van het nijverheidsonderwijs HJ. de Groot als adviseurs
waren opgetreden, wachtte slechts op een wettelijke uitvoering. De
Ineenschakelingscommissie had aan het rapport wetsconcepten toegevoegd en
402