"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

het geven van onderwijs, terwiji zij gedurende de overige maanden slechts
eenige weinige, of zelfs geene leerlingen hebben". Bovendien hadden de
docenten van doen "met een aantal leerlingen" "die genoegzaam alien, onder-
ling in verkregen kundigheden verschillen en dus ook een verschillend onderwijs
behoeven" (ABiZd 516). Klassikaal onderwijs was bij het zeevaartonderwijs vrij-
wel uitgesloten en dat was het kenmerk van goed onderwijs.
De veranderende visie op het professionele onderwijs - er kon bij het
rijksschooltoezicht zelfs een toenemend begrip voor de afwisseling van theorie
en praktijk opgemerkt worden - leidde er toe dat de inspecteurs zich op basis
van schoolbezoek verdiepten in het onderwijsniveau van professionele scho-
len. Als professioneel onderwijs geacht werd deel uit te maken van het
Nederlandse schoolsysteem, dan diende het te voldoen aan de onderwijskun-
dig-didactische criteria van geordendheid en overzichtelijkheid die het rijks-
schooltoezicht van het middelbaar onderwijs in de loop van de jaren had opge-
steld. Leerplannen met relevante vakken en lesroosters met afgebakende
onderwijsuren markeerden het onderwijs. Het zeevaartonderwijs vonden de
inspecteurs dan ook, zelfs in het licht van een noodzakelijke afwisseling van
theorie en praktijk, onder de maat. Over de "wis- en zeevaartkundige school
op Schiermonnikoog" en op Ameland was met name inspecteur Staring niet te
spreken. De onderwijsgevende van beide scholen gaf "tusschen de gewone
schooluren" van de lagere school onderwijs in de voor de zeevaart vereiste
vakken. Als de leerlingen van de lagere school onderwijs kregen, moesten de
leerlingen van de zeevaartschool zich "met eigen oefeningen" bezig houden.
Ook over een particulier onderwijsinstituut in de stad Groningen schreef
inspecteur Staring met weinig waardering. De eigenaar van de school die
tevens leraar was aan de Akademie Minerva, waar onder meer naast industrie-
en tekenonderwijs onderricht in zeevaartkunde gegeven werd, hield "eene bij-
zondere school voor wiskunde en zeevaart". Hij gaf er zonder assistentie van
docenten onderwijs, "zoodat", aldus merkte inspecteur Staring op, "deze
school meer voor repetitie en aanvulling van het op de school geleerde dient,
dan wel tot zelfstandig onderwijs" (ABiZd 516). De leerlingen van de betrok-
ken decent waren tevens ingeschreven als leerlingen van de Akademie
Minerva. Ook in dit verband stoorde inspecteur Staring zich aan het toevallige
karakter van het zeevaartonderwijs. Ook inspecteur Steyn Parve berichtte in
1882 dat er "twee soorten van zeevaartscholen" waren, "namelijk, die met
324