"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

ondernomen de Latijnse school in te lijven bij het middelbaar onderwijs. In
1876, toen de wet op het hoger onderwijs als laatste vorm en inhoud gaf aan
het Nederlandse schoolsysteem (figuur 4.3) kon er geen misverstand meer zijn.
De Latijnse school, het onderwijsinstituut dat geleidelijk aan het predikaat
gymnasium verworven had, diende gerekend te worden tot ho.
fig. 4.3: Het Nederlandse schoolsysteem van 1857 tot 1920
universiteit
gym.
hbs-5 mms
beroepsonderwijs
mulo-4 hbs-3 abs hhs ulo-2
lagere school
bewaarschool
Z3
• 20
Deze duidelijke positie impliceerde, dat aan de geringe, maar vooral een-
zijdige ontwikkeling en vorming van leerlingen, waarvan de Latijnse school
beschuldigd werd, een einde moest komen. Geleerdenonderwijs met Latijn en
Grieks was niet meer voldoende in de Nederlandse samenleving van de tweede
helft van de negentiende eeuw en de eerste decennia van de twintigste eeuw.
Ook het onderwijs op microniveau diende gewijzigd te worden. Het "onderwijs
in verschillende vakken" was, aldus berichtte de eerste inspecteur van het gym-
nasiale onderwijs I.G. van Eyken in 1877, "aan een leeraar" opgedragen, "die
daarenboven vaak twee of meer klassen in hetzelfde leeruur moest bezighou-
den" (ABiZf 424). De leerlingen verlieten, zo schreef Van Eyken tien jaar later in
1887 in een historische terugblik, de Latijnse school "zonder eenige kennis van
natuurwetenschappen en zonder voldoende kennis der vreemde talen" (ABiZf
425). Van een classicus - en de meeste leraren aan een Latijnse school hadden
een klassieke opleiding - kon geen onderwijs in beta-vakken verwacht worden.
Genoemde inspecteur merkte in 1877 op, dat door de wet op het hoger onder-
4 O
1 £
14
1 "?
4
331