"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

sche en academische onderwijsinstellingen stelde de inspectie dat haar was
opgedragen de "meta-evaluatie van de interne evaluatie en de periodieke
externe kwaliteitscontroles". Tevens behoorde tot haar taak de "evaluatie van
de zorgvuldigheid van de bestuurlijke hantering van de resultaten van de door
of op last van de instellingen verrichte evaluaties". De externe evaluatie van de
rapporten van de visitatiecommissies was "een tussenprodukt in het totaal van
haar evaluatietaak", waaraan de interne evaluatie voorafging en die vervolgens
aangevuld werd door een evaluatie van de werkzaamheden van de besturen
van de onderwijsinstellingen. De inspectie wenste zich aan deze opdracht te
houden. Ze zag de drie evaluaties als een aan haar opgedragen taak. Opvallend
was dat de minister in deze conflictsituatie niet overstag ging. Het rijksschool-
toezicht werd als het ware in bescherming genomen door de minister van
onderwijs. In 1991 merkte hij op dat de inspectie "een onafhankelijk orgaan"
was, "alhoewel onder verantwoordelijkheid van de minister van O&W" (Lips
1996, 251 e.v. en 350 e.v.). Ditmaal willigde hij de verlangens van vsnu en hbo-
raad niet in.
Na enkele proefbeoordelingen had het rijksschooltoezicht zijn wijze van
beoordelen gevonden. Er was sprake van kritische beschouwingen. Inspecteur-
generaal De Jager had in 1988 nog eens aangegeven waarop de kwaliteitsbe-
wakingprocedure betrekking had. Visitatiecommissies dienden "een aantal cru-
ciale aspecten" door te lichten, "zoals het onderwijsbeleid, de inrichting van
het onderwijs, het studieverloop, de interne kwaliteitszorg van de instellingen,
de vernieuwingen die zijn doorgevoerd en de relatie met de omgeving"
(AOeW 117.17.05.1360, 8 april 1988). Over hun bevindingen liet het rijks-
schooltoezicht zijn licht schijnen. Daarbij werd onder meer aandacht besteed
aan de inhoudelijke aspecten van het door visitatiecommissies beoordeelde
onderwijsprogramma. De inspectie hield zich niet alleen bezig met het proces
van de evaluatie, maar ook met het product ervan. In 1990 werd dan ook over
de visitatiecommissies "Geografie", "Wiskunde en Informatica", "Niet-
Westerse Talen" en "Industrieel Ontwerpen en Lucht- en Ruimtevaarttech-
niek" onder meer opgemerkt dat het opvallend was "dat vakinhoudelijke
beschouwingen van de commissies in het algemeen slechts beperkt aanwezig
zijn. Daardoor komen oordelen over doelstellingen/eindtermen, zo dit oordeel
al gegeven is, en oordelen over (onderdelen van) onderwijsprogramma's als
gei'soleerde constateringen over" (AOeW 117.14.01, De externe kwaliteits-
707