"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

te concipieren ten behoeve van het Nederlandse schoolsysteem, merkte in
haar rapport van 1910 op, dat van een scheiding "tusschen algemeen-vor-
mend onderwijs en onderwijs vormend voor bijzondere doeleinden of vakon-
derwijs" (RPTa I 1910, 286) niet meer gesproken kon worden. Geleidelijk aan
waren beide vormen van onderwijs in elkaar overgegaan.
Uiteindelijk werd het rijksschooltoezicht gedwongen de bas'en toe te
staan samenwerking te zoeken met scholen voor professioneel onderwijs. De
pragmatische benadering van inspecteur Steyn Parve leidde er in 1872 toe, dat
hij voorstelde het theoretische onderwijs van de burgerdagschool te combineren
met het praktijkonderwijs van de ambachtsschool. Verder merkte hij op, dat als
er een "praktische opleiding in de werkplaatsen" (Steyn Parve 1872, 998) zou
bestaan, deze opleiding verbonden zou kunnen worden met een theoretische
opleiding van een bas. In dat geval zou zelfs aan een relatie tussen de bas en de
fabriek of werkplaats gedacht kunnen worden. Er werd niet meer vastgehouden
aan de opvatting van een louter algemene vorming van het voortgezet onder-
wijs tegenover professioneel onderwijs met een overwegend praktijkgeorien-
teerde scholing. Inspecteur Steyn Parve merkte zelfs op, dat er reden was "om
aan te nemen, dat de wetgever, toen hij de oprichting van zuiver theoretische
dagscholen voor den ambachtsstand voorschreef, zich te veel op een doctrinair
standpunt heeft geplaatst en de behoefte aan praktische opleiding uit het oog
heeft verloren" (Steyn Parve 1872, 976). Inspecteur Steyn Parve had de moed
zijn aanvankelijke inzichten en voorstellen te corrigeren. In de loop van de jaren
liet het rijksschooltoezicht dan ook het adagium van algemene vorming vallen.
Inspecteur Steyn Parve - want hij was leidinggevend in het corps van inspec-
teurs van het middelbaar onderwijs - accepteerde een ontwikkeling die hem
aanvankelijk tegengestaan had en die hij bestreden had. De inspecteurs gunden
aan het beroepsgericht onderwijs een plaats in de algemeen-vormende scholen.
Vooral rond de wisseling van de negentiende naar de twintigste eeuw namen
zowel de ambachtsscholen als de avondindustriescholen en de avondteken-
scholen in leerlingenaantallen toe. Bovendien vroeg de industrialisering om
arbeidskrachten die op enigerlei wijze geschoold waren (tabel 4.9).
4.6.6.5 Hogere burgerscholen
In tegenstelling tot de lagere burgerschool (bs) was de hogere burgerschool
(ONT 1966, 143 e.v./tabel 4.8/hbs (hogere burgerscholen)) het onderwijsinstituut
312