"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

taalonderwijs aangevuld. Op den duur gaven de bijschoolhouders in de onder-
bouw dezelfde vakken - met uitzondering van Latijn - als de onderwijsgeven-
den van de Latijnse scholen. Weer traden de stadsbesturen als beheerders van
scholen restrictief op. Zij verordenden dat iedere onderwijsgevende van de ste-
delijke autoriteiten toestemming moest hebben zijn vak uit te oefenen. De
selectie was streng. Er werd, nadat toestemming verkregen was, een akte uit-
geschreven waarin aangegeven werd welke schoolvakken de onderwijsgeven-
de mocht onderwijzen. Het contract zorgde ervoor dat het vastgestelde onder-
wijsprogramma niet overschreden werd. Op den duur ontwikkelde zich een
diversiteit van scholen met een diversiteit van onderwijsprogramma's.
Een grote school in de zeventiende eeuw met wanorde bij het begin van de les. Gezien de kleding
behoren de kinderen tot de sociaal betere groeperingen. De meester geeft les in een ruimte
met banken en tafels voor de schrijvers. In het aangrenzende vertrek wordt eveneens onderwijs
gegeven, waarschijnlijk door de vrouw van de meester. Een paar jongens klimmen met de houten
schooltas op de rug de ladder op naar de zolderverdieping waar blijkbaar ook school wordt
gehouden. Aan de muur een bord met diverse soorten alfabetten. De leerlingen leerden vier of
meer soorten letters, zoals gotisch, hollands, cursief en die weer in hoofdletters en kleine letters.
2.7.1 Een Nederlands schoolsysteem
Het stadsbestuur controleerde als college van schooltoezicht de ontwik-
keling van alle vormen van onderwijs. Een uitbreiding van het aantal onder-
wijsinstituten met een varieteit van vakken was zonder stedelijke instemming
niet mogelijk. Hoewel de stadsbesturen het aantal onderwijsgevenden tracht-
52