"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

Van Swinderen en "belonen en straffen" en "verstand en deugd" door school-
opziener J.A. Uilkens (ARSGnb 2). Voor het onderdeel "schrijven" onder leiding
van de schoolopzieners Adriani en Rutgers werd anderhalf uur uitgetrokken. De
kandidaten moesten een opgegeven volzin in groot, middel- en kleinschrift
schrijven. Tenslotte volgden er nog vraagstukken en opgaven over de
schoolvakken waarvoor de kandidaat een bijzondere aantekening wenste, zoals
voor Frans, stuurmanskunst of wiskunde. De provinciale commissie van onder-
wijs had het druk met de voorbereidingen op het examen, temeer omdat zij zelf
de opgaven moesten ontwerpen. Het leidde soms tot onmogelijke opdrachten.
In 1850 kreeg een kandidaat de volgende opgave voorgeschoteld die algebra-
Tsch moest worden opgelost:
"Henry Jenkins werd zeer oud. De jaartallen van zijn geboorte en sterven
hebben deze eigenschappen, dat wanneer men het eerste met 7 vermenigvul-
digt en er het laatste bijtelt, de uitkomst 12167 is; maar vermenigvuldigt men
het laatste met 7, en vergaart men daarbij het eerst, dan komt er 13121. Hoe
oud is Jenkins geworden?
Dat het vraagstuk onzinnig was, deed niet terzake. Het ging om het
gebruik van algebraTsche formules.
Algebra
Stel zijn geboortejaar x
en zijn sterfjaar y
dan is zijn ouderdom y-x
7x+y=12167 7y+x=13121
-x+y= 159 7x+y=12167
8x =12008 6y-6x=954
x = 1501 y-x = 159
y = 1660
De oplossing van het vraagstuk, voorzien van bovenstaande berekening,
te weten "Henry Jenkins werd in 1501 geboren en hij overleed in 1660. Hij
werd 159 jaar" (ARSNh 190), bevredigde klaarblijkelijk de commissie. Er werd
192