"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

gen hun kinderen een gedifferentieerd onderwijsprogramma aangeboden.
Onderwijsgevenden van dit soort scholen waren vrije ondernemers (Dodde
1988bf 177). De anderen waren in dienst van stadsbesturen en diaconale
instellingen.
fig. 2.3 het Nederlandse schoolsysteem van ongeveer 1400 tot 1600
kopklassen
Latijnse school
bovenbouw
Latijnse school
Duytse school/onderb.
bovenbouw
Franse school
Duytse school/onderb.
kleine-kinderschool
Duytse school
Aanvankelijk werd er op de lagere school slechts onderwijs gegeven in een
beperkt aantal vakken. Na het leren lezen rondde de verwerving van de schrijf-
techniek een initiele vorming af. Een meer gevarieerd onderwijsprogramma
omvatte verder nog Nederlandse taal, rekenen, kennisvakken als aardrijkskunde
en geschiedenis en zelfs een enkele taal, waaronder soms de eerste beginselen
van Latijn. Afhankelijk van de streek waarin de school stond, werd er bij deze
vorm van voortgezet lager onderwijs Duits of Frans onderwezen. Ook Engels
bleek een belangrijk vak. Een dergelijk verzwaard onderwijsprogramma was ech-
ter slechts voor weinig leerlingen weggelegd. De meeste kinderen moesten reeds
op jonge leeftijd financiele bijdragen leveren aan het gezinsbudget en hun werk-
kracht aanbieden op de arbeidsmarkt. Zij gingen hooguit een drietal jaren naar
school, de anderen vier tot acht jaar.
De Latijnse school hield zich overwegend bezig - in elk geval nadat zij de
lagere klassen had afgestoten - met onderwijs in de klassieke talen. Het werd als
een vorm van hoger onderwijs een voorbereidingsschool voor aanstaande
54
i /
16
1 £»
14
13
12
11
10
9
Q
7
6
R