"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

vormen van onderwijsinspectie. Er diende, naast een rijksschooltoezicht van
het lager onderwijs en een onderwijsinspectie van de Latijnse scholen, een
rijksschooltoezicht van het middelbaar onderwijs tot stand te komen. Het was
vooral de ontwikkeling van het middelbaar onderwijs en de toename van het
aantal scholen voor deze vorm van onderwijs die om een gedifferentieerd rijks-
schooltoezicht vroegen.
De wet op het lager onderwijs van 1857 ging ongewijzigd uit van twee
soorten onderwijs, te weten lager onderwijs en voortgezet lager onderwijs.
Lager onderwijs (lo) werd gegeven op lagere scholen, voortgezet lager onder-
wijs droeg in het vervolg de naam van meer uitgebreid lager onderwijs (mulo).
De laatste vorm van onderwijs verving het onderwijs dat op veel Franse scho-
len gegeven werd. Het werd gekenmerkt door een uitgebreider en gevari-
eerder onderwijsprogramma dan de lagere school bood, zij het dat het lo bleef.
Het rijksschooltoezicht van het lager onderwijs controleerde, evalueerde en
stimuleerde beide vormen van onderwijs.
In 1863 kwam met de wet op het middelbaar onderwijs een rijksschool-
toezicht van het middelbaar onderwijs tot stand. Tot 1863 bleven de meeste
Franse scholen, die sedert 1857 scholen voor mulo heetten, onder het toezicht
van inspecteurs en schoolopzieners voor het lager onderwijs. Na de introductie
van de wet op het middelbaar onderwijs werden enkele Franse scholen door
de afdeling onderwijs van het ministerie van binnenlandse zaken tot scholen
verklaard voor middelbaar onderwijs (mo). In het vervolg waren de Franse
scholen of instituten voor mulo of instituten voor mo. Daarmee was een einde
gekomen aan het instituut van de Franse school, alhoewel deze aanduiding
nog lang gebruikt werd. Inspecteur voor het middelbaar onderwijs W.C.H.
Staring schreef in zijn onderwijsverslag over 1864, dat met name de "fransche
scholen" te Harlingen en te Zwolle zouden "komen te vervallen, bij de oprich-
ting" (ABiZd 516) van scholen voor mo. Ook andere Franse scholen zouden in
deze instituten voor middelbaar onderwijs opgaan. De meeste Franse scholen
daarentegen gingen tot de categoric behoren van instituten voor mulo, die,
zoals inspecteur DJ. Steyn Parve zich in 1865 voorstelde, zouden moeten wor-
den ingericht tot "eene goede voorbereiding tot de middelbare school" (ABiZd
521, 49). Tevens werd het beroepsonderwijs - dat evenzeer opgevat werd als
een vorm van mo (Goudswaard 1981, 21 e.v.) - met enkele Franse scholen
geplaatst onder het rijksschooltoezicht voor het middelbaar onderwijs.
239