"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

weten de kenniseenheid en de toezichtseenheid. De toezichtseenheid zou
gevormd worden door inspecteurs ongeacht hun aanvankelijke rijksschooltoe-
zichtsactiviteiten voor po, vo of bve. Naar de mening van de plaatsvervangend
inspecteur-generaal Huisman zou er sprake zijn van "teams die scholen en
instellingen gaan bezoeken" "in wisselende samenstelling en omvang". De
teamleden "zullen maximaal vijf jaar in een en hetzelfde team functioneren".
Een kenniseenheid zou bestaan uit "kenniswerkers die als hoofdtaak hebben:
het in een schooldossier verzamelen van informatie van en over scholen en
instellingen" (ARIKR, In de Tijd, Berichten van de organisatie, 22 juni 2000, 3).
Bezien vanuit beleidsmodellen die in de jaren zeventig van de twintigste
eeuw opgeld deden, te weten het sociaal-interactiemodel en het analytisch-
rationele model, luidde de aanstelling van een inspecteur-generaal in 1955 een
hierarchisering van het rijksschooltoezicht in als kenmerk van de analytisch-
rationele benaderingswijze. Het gebrek aan eenheid binnen het rijksschooltoe-
zicht - er werd vooral door Tweede-Kamerleden op eenheid van de inspectie
aangedrongen - maakte de toepassing van het analytisch-rationele model
(Simonis e.a. 1987, 298 e.v.) op de structuur van het rijksschooltoezicht nood-
zakelijk. Onder het sociaal-interactiemodel dat in de periode van voor 1970
gevolgd werd, waren afzonderlijke inspectorale sectoren tot stand gekomen.
Elke sector had zijn eigen doelstelling en werkwijze. De inspectiesector van
met name het ko en van het buo werden gekenmerkt door een overwegend
opvoedkundige orientatie, die van het lo en het vo door een onderwijskundige
gerichtheid en de inspectiesector van het latere bve door een beroepsvoorbe-
reidende en beroepsvormende orientatie. Uit de onderwijsverslagen bleek de
belangstelling van het rijksschooltoezicht van het ko en het lo voor de
opvoedingssituatie en onderwijspraktijk. Met voorbeelden uit het onderwijs-
leerproces illustreerden zij hun rapportages over de opvoeding van ko en het
onderwijs van het lo. Inspecteur mevrouw HJ. Glasz berichtte in een van de
laatste Onderwijsverslagen waarin nog citaten uit rapporten van inspecteurs
werden opgenomen, dat de kleuterschoolleidster in toenemende mate "een
duidelijk opvoedingsdoel voor ogen heeft, terwijl zij bovendien de middelen
kent om dit doel te bereiken". Vooral de leidsters die de verbeterde opleiding
van 1955 hadden gevolgd, wisten dat "de vrije expressie niet de enige moge-
lijkheid is om de kinderen de nodige ontwikkeling te geven, maar dat bij alle
werkzaamheden goede leiding onontbeerlijk is" (OV 1964, 53). Van belang
819