"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

ten van het rijksschooltoezicht - te denken viel aan de eerdergenoemde
Leidraad - maar de systematisering ervan in de vorm van het ontwerpen van
leerstofoverzichten en lessentabellen mocht beschouwd worden als een nieu-
we dimensie aan de werkzaamheden van de inspectie. Inspecteurs waren
bezoekers van scholen, waarnemers in klaslokalen, beoordelaren van het
onderwijsleerproces en rapporteurs van hun schoolbevindingen. De rijks-
schooltoezichthouders waren adviseurs omtrent verandering en verbetering
van het onderwijs. Ze hielden zich niet bezig met onderwijspolitiek en de in-
specteurs waren ook geen ontwikkelaars van het onderwijsbeleid. Inspecteurs
waren schoolbezoekers, visiteurs van klassen. Ze poogden door middel van
veldgericht onderzoek beter inzicht te verkrijgen in het onderwijs, waarbij het
onderwijsprogramma met zijn leerstof in het middelpunt van hun aandacht
stond. Het rijksschooltoezicht hield zich bezig - gemspireerd door de in de
jaren zeventig en tachtig van de twintigste eeuw bekende Amerikaanse
onderwijskundigen als B.S. Bloom, E.W. Eisner, D.R. Krathwohl, CM. Lindval,
R.F. Mager, J.W. Popham, D.L. Stufflebeam en R.W. Tyler - met kerndoelen,
eindtermen, leerstofdomeinen en leerstofsequenties, onderwijskundige begrip-
pen die een plaats hadden gekregen in het eerdergenoemde en veelvuldig
geraadpleegde studieboek "Beknopte didaxologie" van onder meer E.
Decorte.
Van de uitkomsten van hun inspectieonderzoek deden de rijksschooltoe-
zichthouders mededeling in rapporten waarvan er in 1988 reeds tweeendertig
hun weg naar de openbaarheid gevonden hadden. Via exploratieve research
kreeg het praktijkonderzoek geleidelijk aan een meer empirisch-experimenteel
karakter (Swanborn 1987, 21 e.v., 155 e.v. en 230 e.v.). Het was een wijziging
in het beleid van de inspectieleiding. De inspectie werd naast een toezichtsin-
stelling tevens een onderzoeksinstelling. Inspecteur-generaal De Jager had het
gelijk aan zijn kant, toen hij in 1988 signaleerde dat het rijksschooltoezicht er
een nieuwe dimensie bij gekregen had. In dit verband kon geattendeerd wor-
den - zonder andere inspectorale onderzoeken te kort te doen - op het rapport
"Onderwijs-op-maat" van 1997 dat een "goed voorbeeld van het gebruik van
de uitgekristalliseerde inspectiemethodologie" (Hoeben 1997, 61) genoemd
werd. Mocht er in de jaren negentig van de twintigste eeuw nog onduidelijk-
heid bestaan over de werkwijze van het rijksschooltoezicht dan toonde het
onderzoek "Onderwijs-op-maat" genoegzaam aan waartoe de inspectie in
805