"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

(Duijnhouwer 1997, 79 e.v.). Ook werd "onderrigt" gegeven "in het stelsel
van nieuwe maten en gewichten" (ARSNh 114). Daartoe werd vooral het
rekenboek "J. Brunt's eerste beginselen der rekenkunde" van de Leidse onder-
wijzer J. Brunt, dat bewerkt was door N. Anslijn, gebruikt (Brunt 1833, 21):
"5. En het optellen, hoe moet men dat doen?"
"Men moet eerst al de eenheden, dan de tienheden, en daarna de honderdhe-
den bij elkander optellen."
"6. Waarom moet men eerst al de eenheden optellen?"
"Om te zien of daaruit ook tienheden voortkomen, die men dan bij de vol-
gende tienheden voegen kan."
"7. Hoe moet men dan te werk gaan om de volgende getallen op te tellen: 35,
243, 60934, 20768, 50143, 10032, 60453?"
"Dan schrijft men eerst, gelijk hiernevens, 35
de getallen onder elkander, zoodanig, dat 243
al de eenheden, tienheden, honderdheden, 60934
enz. juist onder elkander komen te staan" 20768
3.7.3.4 De boekenlijst
50143
10032
60453
Om tot eenheid in het onderwijsprogramma te komen, bepleitten de
schoolopzieners het gebruik van voorgeschreven lees- en leerboekjes die door
alle leerlingen gebruikt dienden te worden. De tijden van de eenheid van het
onderwijs met name in het Latijn van de zestiende eeuw leken te zijn terug-
gekeerd. In elke "classe of rang" diende, zo merkte in 1802 het toenmalige
Zuid-Hollandse departementale schoolbestuur schrijvend over een nadere
indeling van het klassenverband in groepen op, "niet meer dan een spel- of
168