"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

wijsnota die leidde tot de in 1963 afgekondigde wettelijke regeling voor het
voortgezet onderwijs, de zogenoemde mammoetwet (Dodde 1993b, 103 e.v.).
Nota's hadden de leden van de Staten-Gen eraal vertrouwd gemaakt met de
gewenste verandering en verbetering van het Nederlandse schoolsysteem. Er
was maatschappelijke consensus bereikt over de vernieuwing van het onder-
wijs, een overeenstemming die gestalte kreeg in wetsconcepten waarvan vrij-
wel vaststond dat deze ontwerpen - mede omdat ze er blijk van gaven de vrij-
heid van onderwijs niet aan te tasten - door de leden van de Staten-Generaal
geaccepteerd zouden worden.
Bij de leden van het rijksschooltoezicht bestond verder - een zesde -
onzekerheid over de komende reorganisatie van het rijksschooltoezicht. Uit
een nog nader aan te geven rapport over een andere structuur van het rijks-
schooltoezicht van het lager onderwijs uit 1911 was bekend geworden dat er
een gewijzigde hierarchic van inspecteur en schoolopziener op komst was. De
bestaande opbouw van het rijksschooltoezicht zou grondig worden veranderd.
Gezien het ontstaan in 1909 van een nieuwe schoolsoort - het lyceum (Vijftig
jaar 1959, 8 e.v.) - lag een reorganisatie van het rijksschooltoezicht van het mo
en het vho met een afzonderlijk onderwijsinspectoraat van het lyceum even-
zeer in het verschiet. Er kon een afzonderlijke inspectie van het lyceum ver-
wacht worden. Verder was bekend dat met de wet op het nijverheidsonderwijs
- een wet die in 1919 in het Staatsblad werd opgenomen (Groot 1930, 1 e.v.)
- een afzonderlijk rijksschooltoezicht van het nijverheidsonderwijs (no) in het
leven geroepen zou worden. Bovendien was het de vraag of het handels-
onderwijs, evenals het no, losgemaakt zou worden van het mo waardoor er
een afzonderlijk rijksschooltoezicht van deze vorm van onderwijs zou moeten
komen. Ook moest worden afgewacht of het toezicht op het landbouwonder-
wijs blijvend bij een ander ministerie - sedert 1901 viel dit toezicht onder het
departement van waterstaat, handel en nijverheid (Goudswaard 1986, 304) -
dan het ministerie van onderwijs geplaatst zou worden.
De toenemende differentiatie van het rijksschooltoezicht kwam de werk-
zaamheden van de inspectie niet ten goede. De opsplitsing van de inspectie in
een aantal inspectiesectoren zou de invloed van het rijksschooltoezicht niet
bevorderen. Van een sectorgewijs rijksschooltoezicht kon geen onderlinge
samenwerking verwacht worden. De afzonderlijke inspecties hadden zich in
het verleden, als deelcommissies, steeds autonome vormen van schooltoezicht
405