"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

den worden, zodat het onderwijsprogramma uiteindelijk uit negentien vakken
bestond. Lezen, rekenen en taal bleken de hoofdvakken van het primaire
onderwijs. De kennisgebieden aardrijkskunde, geschiedenis, natuurkennis en
geestelijke stromingen werden weliswaar niet over het hoofd gezien, maar de
beheersing in passieve en actieve zin van de Nederlandse taal werd zonder
voorbehoud maatschappelijk relevant geacht. De uitspraak van inspecteur J.
van den Berg in het jaar 2000 dat hij bij zijn bezoeken aan basisscholen aan-
dacht besteedde aan "rekenen en taal" (PP 2000,1,9,29), was in dit verband
indicatief. Hij leek gemspireerd door het rapport "Zicht op kwaliteit" van de
commissie evaluatie bao (CEB) uit 1994 waarin vermeld werd dat "in de
kerndoelen van alle leer- en vormingsgebieden met uitzondering van de kern-
doelen voor Nederlandse taal en rekenen/wiskunde een onderscheid" zou
moeten worden gemaakt "tussen verplichte kerndoelen en kerndoelen naar
keuze" (CEB I 1994, 6). Taal en rekenen werden als hoofdvakken gepresen-
teerd, een opvatting die bevestigd werd in het Onderwijsverslag uit het jaar
1994, waarin te lezen stond dat de inspectie in het "vervolg op de rapportage
van de CEB" "de aandacht voor de gebieden rekenen en wiskunde en
Nederlandse taal ge'mtensiveerd" (OV 1994, 28) had. Taal was - als in vroeger
dagen (Karsten 1986, 153) - voor de ontwikkeling van leerlingen van veel
betekenis.
Een soortgelijke opmerking kon gemaakt worden ten aanzien van het
onderwijsprogramma van de bav. Ook in de eerste drie schooljaren van het vo
speelde taalvorming een belangrijke rol. In het Onderwijsverslag over het jaar
1998 werd opgemerkt, dat scholen "met allochtone en andere taalzwakke
leerlingen" "de dagelijkse onderwijspraktijk zodanig inrichten, dat zij de taal-
achterstanden van deze leerlingen zo goed mogelijk opheffen". In dit verband
sprak het rijksschooltoezicht van taalbeleid, dat zich overigens niet beperkte
tot taalzwakke leerlingen. EIke school diende, ongeacht haar leerlingenpopula-
tie, te streven "naar samenwerking tussen de vakken wat betreft taalaanpak
en aandacht voor schoolse taalvaardigheden" (OV 1998, 130). In de eerste
jaren van het vervolgonderwijs kregen leerlingen vijftien vakken gepresen-
teerd. Het aantal moderne vreemde talen vermeerderde. Voor het vbo werd
een tweede taal verplicht gesteld, hetgeen ertoe leidde dat naast Engels vooral
Duits in het onderwijsprogramma een plaats kreeg.
Breed was ook de inhoud van het onderwijsprogramma van de tweede
775