"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

dament van kennen en kunnen" gerealiseerd worden. Met ingang van 1933,
alhoewel een groot aantal kweekscholen een jaar uitstel kreeg, bleven er dan
nog slechts twee cursusjaren over, "waarvan het laatste sterk gericht is op de
eischen van het eindexamen, en dus goeddeels aan repetitie wordt gewijd.
Zoo geeft de drie-jarige kweekschool alleen in haar middelklasse gelegenheid
tot rustige studie" (OV 1993, 395). Aan deze voor hem onjuiste en ongewens-
te ontwikkeling - de oprichting van een driejarige kweekschool - heeft inspec-
teur 't Hart met tegenzin meegewerkt.
Om hun geringe kennis en hun beperkte vaardigheden door een verkorte
onderwijzersopleiding bij te houden en verder te ontwikkelen, werkten vele
jonge onderwijzers die van de kweekschool kwamen, enkele jaren tegen een
geringe beloning als kwekeling met akte - als "kwema" - bij het lager onder-
wijs. In de inspectie Breukelen zouden, naar mededeling van S. Rombouts in
zijn "De inspectie over het Lo. schooljaar 1936", aan honderddriendertig scho-
len voor lager onderwijs "niet minder dan 105 kwekelingen verbonden" zijn.
De inspecteur van Delft rapporteerde, aldus schreef Rombouts, "dat ongeveer
25% van het personeel in zijn scholen de functie van "kwekeling met akte"
bekleedt" (Rombouts 1937, 10). Elders zou het niet beter zijn. Doordat ze niet
of nauwelijks in aanmerking kwamen voor een honorering had de landelijke
overheid de beschikking over goedkoop onderwijzend personeel. De jaren der-
tig van de twintigste eeuw werden later - in 1961 - door inspecteur Turksma
gekwalificeerd als een periode van "afbraak" (Turksma 1961, 218). Het tijdvak
na 1940 was er daarentegen een van herstel. Er waren weer onderwijzers
nodig die konden bogen op een kwalitatief goed niveau. In het laatstge-
noemde jaar werd de driejarige kweekschool dan ook hersteld tot een vierjari-
ge opleiding. Het was een begin van een andere kweekschool met een andere
opleiding.
5.7.11.2 De onderwijzersopleiding
In 1920 was reeds een andere opleiding tot onderwijzer aangekondigd. In
de achtste wet op het lager onderwijs werd aangegeven dat de opleiding tot
onderwijsgevende zou bestaan uit een vierjarige kweekschool voor de oplei-
ding tot onderwijzer van het lager onderwijs en een vierjarige opleidingsschool
voor onderwijsgevende "anticiperend op het onderwijs in de laagste klassen
van de lagere school" (Branger 1973, 187). Verder zouden de zogenaamde
528