"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

Het had er veel van dat deze kwestie lang zou aanhouden, temeer omdat
zowel de afdeling middelbaar onderwijs van het ministerie van onderwijs als de
afdeling hoger onderwijs erbij betrokken was. Ze verschilden van mening. "Een
school of schoolgedeelte is, volgens de wet, of H.O. of M.O.", merkte de afde-
ling Hoger Onderwijs van het ministerie van onderwijs op 6 maart 1919 op. Een
tertium als een samengaan van beide vormen van onderwijs was, naar het oor-
deel van de afdeling Middelbaar Onderwijs, uitgesloten. "Tertium non datur"
(AOeWa 1160, 6 maart 1919) werd opgemerkt; een derde vorm van onderwijs
bestond niet, noteerde de afdeling gedecideerd. "De wet kent geen lycea",
schreef inspecteur Vinkesteyn de minister, als "de inspecteur van het M.O. tot
dusverre het wenschelijk of nuttig oordeelde kennis te nemen van den onder-
bouw van een lyceum, is hem nooit geweigerd de beide laagste klassen te
bezoeken. Maar bedenkelijk wordt het, als hij gemachtigd wordt", schreef
inspecteur Vinkesteyn enigszins ongemakkelijk, "naast den inspecteur der gym-
nasia toezicht op deze klassen uit te oefenen. Het is de taak der inspecteurs", zo
ging hij in zijn brief aan de minister van onderwijs verder, "om op alle mogelijke
wijzen den bloei der onder hun inspectie staande scholen te bevorderen en geen
onbelangrijk deel dezer taak is het geven van wenken en raadgevingen
betreffende het onderwijs. En stel het niet onmogelijke geval" - een opmerking
waarmee inspecteur Vinkesteyn een principieel antwoord van de minister van
onderwijs uitlokte - "dat de inzichten van twee inspecteurs, aan wie het toezicht
overdezelfde klassen is opgedragen, in belangrijke punten verschillen; naar wien
van beide behooren zich dan bestuur, rector en leeraren te richten?" (AOeWa
1160, 22 februari 1919, 1104).
De afdelingen Middelbaar Onderwijs en Hoger Onderwijs van het ministe-
rie van onderwijs kwamen er, ondanks verwoede pogingen, niet uit. Er restte
minister van onderwijs De Visser niets anders dan op 22 januari 1920 de inspec-
teurs "bij wijze van overgangsmaatregel" voor te stellen - tot dat er een nieuwe
wet op het middelbaar onderwijs afgekondigd zou worden, een wet die er ove-
rigens niet zou komen - "een regeling te treffen" ten behoeve van "een
gemeenschappelijk toezicht van den inspecteur der gymnasia en den betrokken
inspecteur van het M.O. ten opzichte van den onderbouw der lycea" (AOeWa
1160, 22 januari 1920, 214/1, H.O.). Buiten de wet om moesten, volgens een
ambtelijke aantekening van 10 maart 1919, "op dien gemeenschappelijken
onderbouw ook beide wetten tegelijk" toegepast worden, waardoor "dus -
511