"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

globalisatiemethode in hem geen verdediger vond. Hij was voorstander van de
analytisch-synthetische methode, zoals, naast Hoogeveen voor openbare
scholen, die van F.E. Becker voor rooms-katholieke scholen (Mommers e.a.
1997, 41). Op basis van praktijkervaringen die inspecteur Mols tijdens zijn
schoolbezoeken had opgedaan, vroeg hij zich af of "globaliseeren onvoor-
waardelijk" aanbevolen kon worden. "Aan al dat geexperimenteer en gepro-
beer zijn heel wat klassen opgeofferd" (OV 1939, 267), mopperde hij. In de
jaren vijftig en zestig van de twintigste eeuw kreeg inspecteur Mols gelijk. De
globalisatiemethode bleek niet het leespanacee. Ze verloor terrein en het viel
coordinerend inspecteur A. Lens in 1962 op, dat "de aloude Hoogeveen zijn
"aap-noot-mies" op gemoderniseerde wijze tracht te doen herleven" (OV
1962, 193). Voor hoofdinspecteur B.J.A. Stoopman stond het in 1956 al vast.
"Bij het aanvankelijk lezen is een zekere terugkeer van de globaalmethode
naar de analytisch-synthetische methode waar te nemen" (OV 1956, 150).
Het rijksschooltoezicht had door zijn kritische opstelling aan deze ontwikkeling
meegewerkt.
5.10.3 Voortgezet lezen
Ook over het vervolg op het aanvankelijk lezen, het voortgezet lezen,
was geen eenstemmigheid. Inspecteur W. Puister schreef in 1932 dat "mooi
lezen" "een zeldzaamheid" was. "Aan het lezen op den toon en het letten op
de leestekens wordt niet genoeg de hand gehouden. Te weinig wordt ook
onderzocht, of de kinderen het gelezene begrijpen" (OV 1932, 257).
Inspecteur Puister werd op zijn wenken bediend. Sedert de jaren dertig van de
twintigste eeuw werd het stillezen gepropageerd als middel om begrijpend
lezen te oefenen. In 1959 schreef een van de inspecteurs uit de inspectie
Gelderland, Limburg en Noord-Brabant, dat het "hardoplezen, dat men ook
voorlezen zou kunnen noemen, d.i. het verstaanbaar overbrengen in klanken
van een schriftelijke tekst" "voor 1935 de enige interpretatie van het vak
lezen" was. "Sedert die tijd is het stillezen, d.i. het verstaan van een niet hard-
op gelezen tekst" "zo sterk opgekomen, dat het hardoplezen in het gedrang
gekomen is". Hij betreurde deze ontwikkeling, omdat hardop lezen de leerlin-
gen "de afstand" leerde "beseffen tussen het geschreven en gesproken
woord". "Hardoplezen bevordert het minder gejaagde en minder oppervlakki-
ge lezen. Het bevordert meer dan stillezen de stijl". "Hardoplezen bevordert
574