27.09.2013 Views

"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

tussenscholen voor minvermogenden en armenscholen voor armlastigen met,<br />

op grond van sociaal-economische differences onder de schoolbevolking, soci-<br />

aal-culturele verschillen in het onderwijsprogramma. Deze inhoudelijke diffe-<br />

rentiatie op basis van sociaal-economische verschillen binnen dezelfde onder-<br />

wijsvorm - het lager onderwijs - stond aan het begin van de twintigste eeuw<br />

ter discussie. Er werd op deze wijze een sociaal-cultureel onderscheid aange-<br />

bracht onder leerlingen die discriminerend werd geacht. Er diende een een-<br />

heidsschool met een eenheidsprogramma ingevoerd te worden (Dodde 1991,<br />

197). Aan deze eis werd in 1920 voldaan. De wet op het lager onderwijs van<br />

genoemd jaar stond egalisering - gesproken werd van gelijkvormigheid - van<br />

het onderwijs voor. Het was een vervolg op de opmerkingen van schoolopzie-<br />

ner Bos die in 1898 in zijn publikatie "Onze volksopleiding" had gesteld dat<br />

alle kinderen op de leeftijd van zes jaar gedurende een zes- tot achttal jaren de<br />

lagere school moesten bezoeken. Daar zou hun systematisch over leerjaren<br />

verdeeld - ongeacht hun sociaal-economische en sociaal-culturele achtergrond<br />

- dezelfde leerstof aangeboden worden. Auteur Bos die van 1895 tot 1901<br />

schoolopziener was, schreef dat de gewone lagere school algemeen vormend<br />

onderwijs diende te geven. "Ze bedoelt dus", noteerde schoolopziener Bos in<br />

"Onze volksopleiding", "de ontwikkeling van de verstandelijke vermogens<br />

naast vorming van 't gemoed, oefening van geest en zintuig naast die der<br />

lichaamskrachten". De verdeling van het lager onderwijs in burgerscholen,<br />

tussenscholen en armenscholen die elk een eigen onderwijsprogramma had-<br />

den, sprak hem niet aan. Zijn opmerkingen, die door de subcommissie lager<br />

onderwijs van de Ineenschakelingscommissie gesteund werden (RPTa II 1910,<br />

5), leidden in 1920 tot het onderwijsprogramma van de wet op het lager<br />

onderwijs van datzelfde jaar dat bestond uit instrumenteel-culturele vaardig-<br />

heden, kennisvakken, kennis van de natuur en gezondheidsleer, expressie-<br />

vakken en lichamelijke oefening. Dit algemeen ontwikkelend onderwijs diende<br />

aan het vakonderwijs vooraf te gaan. Het eerste moest gekenmerkt worden<br />

door een gecentraliseerde eenvormigheid in vorm en inhoud, het vakonderwijs<br />

daarentegen diende gekenmerkt te worden door een gedecentraliseerde ver-<br />

scheidenheid. Regionale en plaatselijke omstandigheden moesten van invloed<br />

zijn op de vorm en de inhoud van het vakonderwijs. Schoolopziener Bos<br />

bepleitte algemeen ontwikkelend onderwijs in bewaarscholen, lagere scholen,<br />

scholen voor voortgezet lager onderwijs, scholen voor middelbaar onderwijs,<br />

418

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!