"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

een notitie over evaluatie, waarin hij onder meer tot de conclusie kwam dat
voor het evaluatieproces een toetsingskader vereist werd, "dat bestaat uit een
set van kwaliteitscriteria of standaarden". De hierbedoelde set moest ontleend
worden aan wat blijkens hun schooldocumenten "de betrokkenen zelf willen
realiseren" en "aan wat binnen de onderwijsprofessie algemeen als kwali-
teitsnormen" gold "ten aanzien van de inhoud (b.v. eindtermen) en het proces
(b.v. didactische principes)" (AOeWd 117.12.07.1057, 17 december 1989, 4
e.v.).
Doordat de school zelf de norm gesteld had, kon de inspectie als gevolg
van de normering door de school niet zelf "normgevend te werk gaan". De
opvatting zou dan postvatten dat er sprake was van "een variant op de aloude
staatspedagogiek", een "inspectiepedagogiek" ditmaal. Een dergelijke ontwik-
keling kon uiteraard niet worden geaccepteerd, maar de oplossing lag, naar de
mening van inspecteur J.P.G. Corstjens, in "het kennen van de onderwijs-
kundige literatuur die empirisch onderzoek als basis neemt. Het gaat hier om
gegevens", schreef hij in 1985, "die juist altijd buiten de inspectie om naar
voren worden gebracht" (INT 1985.5.6, 6 e.v.). Zijn opmerkingen leken zinvol;
het denkbeeld werd althans veertien jaar later nogmaals aan de orde gesteld in
de nota "Deugdelijk toezicht" uit 1999 van de Onderwijsraad. Als er al gedacht
werd aan een wetenschappelijk-onderwijskundige onderbouwing van de
inspectorale activiteiten dan was dit, naar de mening van de Onderwijsraad,
geen aangelegenheid voor de inspectie. Het rijksschooltoezicht zou er niet voor
toegerust zijn. Het was, naar de opvatting van de Onderwijsraad, evenmin
vanzelfsprekend dat het rijksschooltoezicht op zoek zou gaan naar een onder-
wijskundig-didactische rechtvaardiging van zijn keuzen van normen. Er waren
over deze normen en de keuze ervan niet steeds "eenduidige uitspraken" te
verkrijgen, zelfs niet langs wetenschappelijke weg. Bovendien zou een discussie
over de geldigheid van de normen het rijksschooltoezicht deelgenoot maken
"in een onderwijswetenschappelijk debat. Dit maakte de positie van de inspec-
tie als toezichthouder dubieus", stelde de Onderwijsraad. In dit verband wer-
den beslissingen van de landelijke overheid verwacht. Zij diende te zorgen voor
onderwijskundig-didactische aanduidingen ten behoeve van het instrumentari-
um voor waarderend schoolbezoek en beoordelend klassenbezoek dat door het
rijksschooltoezicht gebruikt kon worden. De landelijke overheid moest "in
wetenschappelijk opzicht onomstreden" (OWRa 1999, 21 e.v.) normen aandra-
668