"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

ijzondere scholen - de oude bijzondere onderwijsinstituten van de tweede klas-
se - ontvingen van gemeentelijke overheden geldelijke ondersteuning. Het was
een oud gebruik dat reeds sedert de zeventiende eeuw werd toegepast. De
scholen verloren er hun bijzondere status niet mee. Deze opmerkelijke interpre-
tatie van de wettelijke voorschriften van 1857 werd in 1878 bij de invoering van
de vijfde wet op het lager onderwijs gewijzigd. Hierbedoelde categorie bijzonde-
re scholen - bijzondere scholen van de tweede klasse - werden toen als openbare
scholen gekwalificeerd, terwijl zij hun bijzondere status mochten continueren als
er onderwijs gegeven werd in levende talen en wiskunde. Het waren in dat geval
openbare bijzondere scholen (Renesse 1892, 27) voor voortgezet lager onder-
wijs. Tot deze categorie behoorden veelal Franse scholen die, overeenkomstig de
wet op het lager onderwijs van 1857, meer uitgebreid lager onderwijs gaven. De
andere groep bijzondere scholen - de vroegere bijzondere scholen van de eerste
klasse - werden bij de invoering van de wet van 1857 geplaatst in de categorie
van de confessionele bijzondere scholen die - tot 1889 - niet door de landelijke
overheid gesubsidieerd werden. Er werd door laatstgenoemde bijzondere scho-
len de voorkeur gegeven aan een dogmatische confessionaliteit als grondslag
voor hun onderwijs, een reden voor de landelijke overheid deze onderwijsinstitu-
ten vooralsnog niet te subsidieren.
tabel 4.4 percentages leerlingen op openbare scholen en bijzondere
jaar
1835
1845
1855
1865
1875
1885
1895
1905
1915
scholen in de leeftijd van 6 tot 12 jaar
openb.sch.
gesub.sch.
61
63
52
59
61
64
62
63
55
bijz.sch 2e kl.
gesub.sch.
: de overige kinderen gingen niet naar school.
7
7
7
8
7
5
5
4
3
bijz.sch. 1e kl.
tot 1889
niet-gesub.sch.
5
5
7
8
12
18
23
28
37
totaal
'73*
75
66
; 75 .
80
87
90
95
95
261
!