"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

zelfs goed". De inspecteurs meenden evenwel dat "de resultaten ten zeerste
afhankelijk zijn van de personen, die het onderwijs geven, en van den aanleg der
leerlingen, die het volgen" (OV 1920, A, 10). Het rijksschooltoezicht bleek zich
ervan bewust dat de kwaliteit van het onderwijs afhankelijk was van de kwaliteit
van het onderwijzende personeel. Onderwijzers en leraren waren de sleutelfiguren
in het onderwijsleerproces. De "verbetering van het onderwijs" vond zijn grond,
aldus de inspecteur voor het lager onderwijs Behrns in 1864, in de "benoeming
van meer geschikte en ijverige onderwijzers" (ABiZd 536). De inspecteur van het
voorbereidend hoger onderwijs Van Eyken merkte in 1887 op dat er in zijn gymna-
siale sector leraren waren aangesteld zonder "practische of noemenswaardige
theoretische kennis" omtrent het leraarschap. Hij vond dat bezwaarlijk. Datzelfde
werd opgemerkt over leraren die werkzaam waren in de sectoren van het mo. Ook
hun ontbrak het aan onderwijspraktijkkennis en onderwijspraktijkervaring.
Onderwijsinspecteurs en schoolopzieners herhaalden hun opvatting - die hun
reeds sedert 1801 bekend was - dat onderwijzers en leraren voor hun vak ge-
schoold dienden te worden. Onderwijsgevenden moesten echter niet alleen
beschikken over kennis en vaardigheden die kenmerkend waren voor het vak
waarvoor ze verantwoordelijk waren, maar ze dienden tevens de beschikking te
hebben over onderwijskundig-didactische informatie en in staat te zijn deze in de
onderwijspraktijk toe te passen. In dit verband werd opgemerkt dat onderwijzers
een voorsprong hadden op leraren. Voordat ze aan een school benoemd werden,
hadden de onderwijzers als kwekeling ervaring opgedaan in de uitoefening van
het onderwijzersambt. De onderwijzersopleiding was een opleiding in de praktijk
van de klas en van de school. Een dergelijke opleiding ontbrak aan de voorberei-
ding op het leraarschap. Daarmee wilde het rijksschooltoezicht niet opmerken dat
de inspecteurs tevreden waren over de onderwijzersopleiding. Ze hadden veel kri-
tiek, met name op de meest eenvoudige opleiding, te weten de normaallessen. In
1858 vroeg de minister van binnenlandse zaken zijn inspecteurs van het lager
onderwijs op hun eerste algemene vergadering om voorstellen met betrekking tot
de verbetering van de opleiding die kwekelingen voorbereidden op de uitoefening
van de functie van onderwijzer. De onderwijzersopleiding moest veranderd en ver-
beterd worden, omdat de vierde wet op het lager onderwijs van 1857 hogere en
andere eisen aan onderwijzers stelde. Of aan de inspecteurs van het middelbaar
onderwijs en het voorbereidend hoger onderwijs een soortgelijke opdracht vers-
trekt werd ten tijde van de afkondiging van de wet op het middelbaar onderwijs in
358