"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

wingsbeweging lag tevens in de geringe representativiteit; onder meer rooms-
katholieke onderwijsorganisaties hebben zich verre gehouden van de denk-
beelden van de Centrale Werkgroep. De drie regionale bijeenkomsten in 1945
en de afsluitende landelijke vergadering in 1946 werden door hen gemeden.
De geestelijkheid weigerde te participeren - zoals dat evenzeer het geval was
in 1926 en 1930 bij de eerdergenoemde Pedagogische Congressen - in een
beweging die christelijk-humanistisch georienteerd bleek. Vooral de belang-
stelling die de landelijke overheid toonde voor de denkbeelden en werkzaam-
heden van de Centrale Werkgroep, sprak rooms-katholieken niet aan.
Ondanks het feit dat de pogingen van de onderwijsvernieuwers van 1945
weinig aandacht trokken, hebben hun voorstellen uiteindelijk hun doel niet
gemist. Waren ze aanvankelijk te vroeg, hun opvattingen en inzichten werden
twintig jaren later - in 1969 - door het Nederlands Verbond van Vakvereni-
gingen (NVV) nog eens, zij het aangepast, gelanceerd. De wvo van 1963 riep
denkbeelden omtrent een ander Nederlands schoolsysteem op, waarvan de
publicatie over "Onderwijsbeleid in een veranderende maatschappij" van het
NVV in 1969 de grondstructuur aangaf. Er was sprake van een structured
vereenvoudiging. De mammoetwet had laten zien hoe onoverzichtelijk
gedifferentieerd het Nederlandse schoolsysteem was. Het schoolsysteem zou,
naar het oordeel van het NVV, anders moeten zijn, eenvoudiger en overzich-
telijker. Het zou moeten bestaan uit zes lagen, te weten primair onderwijs met
peuterverzorging, kleuteronderwijs en basisonderwijs voor drie- tot elfjarigen,
secundair onderwijs verdeeld over een middenschool die aan elf- tot vijftienja-
rigen een voorbereiding bood op het vervolgonderwijs van de bovenschool, en
een bovenschool die aan vijftien- tot achttienjarigen naast een veelzijdige
vorm van beroepsonderwijs tevens een voorbereiding gaf op het semi-acade-
mische en academische onderwijs, en tenslotte tertiair onderwijs met hoger
beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs voor studenten vanaf acht-
tien jaar (NVV 1969, 9 e.v./figuur 6.5).
Met de introductie van het lagensysteem van het NVV was de toe-
komstige structuur van het Nederlandse schoolsysteem vastgelegd. Vanaf de
jaren zeventig van de twintigste eeuw werden nog slechts soortgelijke voor-
stellen tot verandering van de structuur van het Nederlandse schoolsysteem
gepresenteerd. In 1971 werd door E. Velema een "herstructurering van het
Nederlandse onderwijs" aangeboden. De "crisis der zekerheden", waarin de
644