"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

Ten geleide
In 1996 bezon de leiding van de Inspectie van het Onderwijs zich op de
wijze waarop aandacht zou kunnen worden geschonken aan het naderend
200-jarig bestaan van de organisatie. Het was immers in 1801 dat voor het
eerst een nationale wet op het onderwijs tot stand kwam. In die wet werd toe-
zicht van staatswege op het onderwijs verankerd. De Inspectie van het
Onderwijs is daarmee een van de oudere staatsinstellingen.
Het leek een passende gedachte de ontwikkeling van de Inspectie van het
Onderwijs in die 200 jaren te laten bestuderen en beschrijven. Er bestonden wel
enkele studies en proefschriften, maar een systematische geschiedschrijving
omtrent de instelling Inspectie van het Onderwijs als geheel ontbrak. Er bestond
ook geen studie over de ontwikkeling van het uitoefenen van het toezicht op
onderwijs in de loop van die twee eeuwen. De opdracht "een wetenschappelijk
verantwoorde studie te concipieren over de geschiedenis van de Rijksinspectie op
basis van primaire en secundaire bronnen" werd verstrekt aan prof. dr. N.L.
Dodde, (emeritus-) hoogleraar in de geschiedenis van het onderwijs aan de
Universiteit Utrecht. Een begeleidingscommissie diende de auteur van advies en
las de (concept-)teksten en beoordeelde deze. De opdracht aan de commissie was
ook om uiteindelijk de leiding van de Inspectie van het Onderwijs advies uit te
brengen over het publiceren van de studie van prof. Dodde. De begeleidingscom-
missie werd voorgezeten door prof. dr. J.AA.G. Leune. De leden waren prof. dr.
P.Th.F.M. Boekholt, dr.R. Elte, drs. N.J. Heijkoop, dr. J.E.A.M. Lelyveld, dr. F.J.H.
Mertens, drs. A.J.C. Stekelenburg en dr. J.C.M. Wachelder.
In de opdracht was aangegeven dat het manuscript zou worden opgezet vol-
gens een chronologisch thematische benadering, waarbij aandacht geschonken
zou moeten worden aan de wisselende concretiseringen van de onderscheiden
inspectietaken, aan de veranderingen in de verhouding tussen de inspectie, de
overheid en de politick, alsook aan de veranderingen in de relaties van de inspec-
tie met scholen en andere onderwijsinstellingen.
5