"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

1998, 9). Het rijksschooltoezicht hielp de scholen doeltreffender te worden,
hun kwaliteit te verhogen. De werkzaamheden van het rijksschooltoezicht
impliceerden kwaliteitsverbetering van scholen. Het ging om "het formuleren
van doelen, het vertalen van doelen in bijpassende methoden en instrumenten,
het bepalen van de wijze waarop de kwaliteitszorg wordt ingericht, het bepa-
len van gewenste bijstellingen op grond van in de kwaliteitszorg verzamelde
informatie alsmede het organiseren van het besluitvormingproces over dit
alles" (OV 1998, 71). De concretiseringen van de veelal in ingewikkelde for-
muleringen vastgelegde kwaliteit van het onderwijs werden "afgemeten aan
de door de inspectie gehanteerde standaarden", nader toegelicht met indica-
toren van hun toetsingskaders. Op basis van deze criteria werd in 1998 gecon-
cludeerd, dat scholen voor allochtonen "een achterstand hebben qua
onderwijspositie en leerresultaten". "Montessorischolen doen het voor mavo-
leerlingen wat slechter dan scholen zonder traditionele pedagogische visie,
Dalton wat slechter voor vwo- en havo-leerlingen. "Slechter" betreft bij
Montessori vooral een langere studieduur en bij Dalton een lager centraal-
eindexamencijfer". Met de scholen werd op basis van de gegeneraliseerde uit-
komsten van schoolbezoeken door het rijksschooltoezicht overlegd welke
onderdelen van het onderwijsinstituut verandering en verbetering behoefden.
Soortgelijke geobjectiveerde opmerkingen werden gemaakt over het ho waar
het rijkstoezicht twee tot drie jaar na het verschijnen van een visitatierapport
over de kwaliteit van opieidingen in een bepaalde sector inspecteerde of zich
"bij afzonderlijke opieidingen zodanig ernstige tekortkomingen voordoen dat
de kwaliteit onder de maat dreigt te raken" (OV 1998, 12 e.v.). In een gesprek
met colleges van bestuur en het decanaat van faculteiten trachtten inspecteurs
van het ho de zwakke onderdelen in het studieprogramma te corrigeren.
De formuleringen in de jaarlijkse onderwijsverslagen van de jaren negen-
tig van de twintigste eeuw waren een geheel andere dan in de vroegere
onderwijsverslagen. Het oordeel over het onderwijsleerproces was een effec-
tieve afstandelijkheid, geen affectieve betrokkenheid. Deze andere werkwijze
verlangde een rapportagevorm waarin alleen notities gemaakt werden van
gecontroleerde en geevalueerde observaties. Het rijksschooltoezicht zou
"beknopte schriftelijke verslagen" (INT 1988.8.8, 7 e.v.) omtrent het onder-
wijs in de scholen moeten opstellen, berichtte inspecteur van het volwasse-
nenonderwijs A. Thewissen. Schoolkaarten met een checklist met voorgedruk-
731