"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

onverbonden, licht-hellend-verbonden, staand-onverbonden en staand-ver-
bonden" schrift af. Hij verweet het onderwijzende personeel dat het op te
vroege leeftijd van de leerlingen "het zoeken naar een eigen handschrift" toe-
stond. In de taalschriften is "het methodisch schrijven" "in onvoldoende mate
terug te vinden" (AOeWe 150.2, Algemeen, Inspectiebericht 24, 3), schreef
inspecteur Turkstra de hoofden en onderwijsgevenden van basisscholen in zijn
inspectie. Hij wilde een methode van schrijven voor alle leerlingen van de
school. Ook inspecteur van het bao Kohlenberg stond eenheid van schrift voor.
In 1980 sprak hij zijn verontrusting uit over het ontbreken van "netheid van
het schriftelijk werk". Het schrift van de leerlingen is "slordig, geknoei" (AHKL
21, 1980,10). Hij wilde dat veranderd zien. Nog in 1987 klaagde inspecteur
J.H. Derks over het ontbreken op een basisschool van een "teamvisie" met
betrekking tot het gebruik van een schrijfmethode. Voor een "bredere schrift -
begeleiding bestaan er blijkbaar geen duidelijke afspraken". ledere onderwijs-
gevende probeerde op zijn wijze "vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid de
leerlingen te brengen tot een verzorgd en duidelijk methodisch of persoonlijk
handschrift" (ARIKHb 30 januari 1987). Inspecteur Derks waardeerde welis-
waar deze pogingen, maar eenheid van schrift mocht niet ontbreken op de
basisschool. Met het onderwijzende personeel besprak hij een schrijfmethode
die voor alle leerjaren zou gaan gelden.
Het beperken van de stimuleringsfunctie van het rijksschooltoezicht
bewees aan de school, naar de opvatting van enkele inspecteurs, geen dienst.
De adviserende functie van de inspectie werd door hen te afstandelijk geacht.
Het leidde binnen het rijksschooltoezicht uiteindelijk tot een "verdeeld huis in
een verdeelde omgeving", zoals inspecteur J.H.J. Schreuder in 1989 meldde in
navolging van inspecteur Elte (INT 1988.8.10, 20). Zij wilden geen lid zijn van
een "club controleurs" (INT 1989.10.1, 11), zoals de rijksschooltoezichthou-
ders zelf hun werkzaamheden kwalificeerden. Ze weigerden een passief-evalu-
erende rol op zich te nemen, waarbij de nadruk kwam te liggen op "het ver-
werven en onderhouden van grondige kennis van de feitelijke gang van zaken
op scholen, alsmede op het systematisch evalueren van knelpunten en
ontwikkelingen in het onderwijs". Ze wensten actief-intervenierende inspec-
teurs te zijn, die "corrigerend en stimulerend dienen in te grijpen in scholen,
actief dienen te bemiddelen tussen ministerie en scholen, actief dienen te par-
ticiperen in departementale beleidsvorming en organiserend en sturend bijdra-
723