"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

ven. De inspectie zou ten gevolge van de verzelfstandiging te laat reageren op
de departementsmaatregelen, terwijl zij bovendien geen inhoudelijke "inspectie-
inbreng bij beleidsvoorbereiding" (ARIKU, Responseconferentie Beleidsplan, 18
november 1988, 2 e.v.) meer zou kunnen presenteren. Het rijksschooltoezicht
zou door de functionele onafhankelijkheid aan betekenis verliezen. Zijn invloed
zou door de gesignaleerde afstandelijkheid verminderd worden.
6.4.3 Horizontalisering van het rijksschooltoezicht
In tegenstelling tot de vrees van enkele inspecteurs versterkte de functio-
nele onafhankelijkheid van het rijksschooltoezicht de positie van de inspectie.
Het rijksschooltoezicht kreeg de gelegenheid zijn van oudsher overwegend
onderwijskundig-didactische opdracht - zijn pedagogische zorg - nader gestal-
te te geven. De activiteiten van de inspectie werden specifieker. Minister van
onderwijs Pais had in 1981 opgemerkt, dat er "in de loop van de tijd een veel-
heid van taken bij de inspectie terecht is gekomen, die het de inspecteurs mis-
schien niet altijd even goed mogelijk maakte die tijd te besteden aan hetgeen
men als hun eigenlijke en hun hoofdtaak kan beschouwen". In een gesprek
met de Vaste Commissie voor Onderwijs van de Tweede Kamer had de minis-
ter gesteld, dat de inspectie zich diende te richten op de drie hoofdtaken van
het rijksschooltoezicht, te weten "het schoolbezoek, de advisering en de
bewaking van de deugdelijkheid" (HTK 1981, Wet op het Basisonderwijs, UVC
36, 19 januari 1981, 36-14). De inspectie moest, naar de mening van de
bewindsman, contactpersoon zijn "tussen de school enerzijds en de bewinds-
man - het beleid zo men wil - anderzijds"; het rijksschooltoezicht had met zijn
deskundigheid een schakelfunctie "tussen het departement en het onderwijs
in de praktijk" (HTK 1976-1977, 14428, 1-4, 41). Minister Pais benadrukte de
onderwijskundig-didactische taak van het rijksschooltoezicht. De autonomie-
vergroting van de scholen werd zichtbaar in een onderwijsbeleid van minder
dwingende wetgeving en meer open regels. Deze ontwikkeling bood de
inspectie de gelegenheid zich bezig te houden met het onderwijsleerproces in
de school en in de klas. De aloude pedagogische zorg van het rijksschool-
toezicht kreeg een nadrukkelijker accent. Terecht maakte inspecteur van het
avo Th.A. Ellerman in 1987 de opmerking dat door "de deregulering het
inspectiewerk omvangrijker en nog noodzakelijker" (AOeWd 117.15.05.1267,
27 januari 1987) zou worden.
632