"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

Wanneer het door hem nodig geoordeeld werd, kon hij zijn inspecteurs bijeen-
roepen "ter bespreking van de algemeene gedragslijn, welke ten opzichte van
de organisatie, het uitbreiden van bestaande en het oprichten van nieuwe
nijverheidsscholen moet worden gevolgd. De inspecteurs zijn in verband hier-
mede verplicht omtrent deze vraagstukken overleg te plegen met den inspec-
teur-generaal" (Groot 1930, 81 e.v.). De adjunctinspecteurs waren op hun
beurt weer ondergeschikt aan de inspecteurs. Hun positie was vergelijkbaar
met die van de schoolopzieners bij het lager onderwijs. De organisatie van het
rijksschooltoezicht van het nijverheidsonderwijs zag er, in tegenstelling tot de
andere vormen van rijksschooltoezicht, verticaal-hierarchisch uit. Het zou de
maatstaf zijn van de toekomstige ontwikkeling van het rijksschooltoezicht.
In de ondergeschikte positie van adjunctinspecteur werden van deze
functionaris in opdracht van de inspecteur dezelfde werkzaamheden verwacht
als van de inspecteur zelf. De adjunctinspecteur had echter ten opzichte van
de inspecteur een overwegend informatieve taak. Hij lichtte zijn opdracht-
gever-onderwijsinspecteur in over de resultaten van het schoolbezoek, waarbij
naast materiele onderwijsaangelegenheden, zoals het bij het onderwijs
gebruikte leermateriaal, ook immateriele bevindingen in de vorm van onder-
wijsklimaat op de scholen en in de klassen van belang waren. Van de adjunct-
inspecteur werd tevens verwacht, dat hij nauwgezet aandacht besteedde aan
de naleving van de wet op het nijverheidsonderwijs. Ook de adjunctinspecteur
werd, evenals de inspecteur, gezien als een administrateur van het ministerie
van onderwijs.
5.3.5.3 Controleurs
Ook de controleurs waren administrateurs van het onderwijsdepartement.
Hun positie was dezelfde als die van de adjunctinspecteurs met dit verschil dat
controleurs in tijdelijke dienst benoemd werden. Zij waren van 1935 tot 1945
de assistenten van de inspecteurs, in het bijzonder van de rijks-
schooltoezichthouders die de inspectie uitvoerden over de zogenoemde lagere
avondnijverheidsscholen. Deze vorm van onderwijs vergde veel van de inspec-
teurs die behalve overdag ook 's avonds er nog op uit moesten om dit soort
scholen te bezoeken. Om het werk van de inspecteurs enigszins te verlichten,
mochten van het ministerie van onderwijs op tijdelijke basis enkele zogenoemde
controleurs aangetrokken worden. In een "Instructie voor tijdelijke controleurs
434