"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

vraagstukken en nog veel minder aan onderwijsoplossingen op macroniveau.
Hun positie was van plaatselijke aard; provinciaal en landelijk gezien speelden
ze geen rol. Geen enkele stedelijke commissoriale vertegenwoordiger van het
schooltoezicht participeerde in het overleg van Holland en West-Friesland over
het onderwijsprogramma van de Latijnse scholen. De leden van de commissies
van schooltoezicht waren slechts werkzaam op het niveau van de school en de
klas, op het mesoniveau en microniveau, in hun eigen stad. Deze positie was
bepalend en zou voor de toekomst bepalend blijven voor de aard van de acti-
viteiten van het schooltoezicht. Met onderwijsvraagstukken op macroniveau
hadden de schooltoezichthouders niets van doen, al waren daarop in de
negentiende en twintigste eeuw enkele uitzonderingen.
Commissies van schooltoezicht hielden zich bezig met de school en het
daarin gerealiseerde en te realiseren onderwijsleerproces. In dit verband ging
de aandacht van de stedelijke curatoria uit naar het niveau van het onderwij-
zende personeel en hun onderlinge verstandhouding. Het zogenoemde
pedagogische klimaat van de school dat zich met name manifesteerde in de
mentaliteit van het lerarencorps, achtten de stedelijke curatoria van veel
belang. Het onderwijzende personeel van de Latijnse school moest met elkaar
"in goede vrede eenicheyt ende onderlinge eerbiedinge leven zoo als christe-
licke schoolmeesters" (Briels 1972, 405 e.v.) betaamde. Het aantrekken en
voordragen van onderwijzend personeel voor de plaatselijke Latijnse school
was dan ook voor de stedelijke curatoria een serieuze aangelegenheid, temeer
omdat de stad zijn prestige onder meer ontleende aan de aanwezigheid van
een Latijnse school, ledere stad moest - in concurrentie met andere steden -
zijn eigen onderwijzend personeel werven. De commissie van schooltoezicht
rekende dit tot haar opdracht. Het was een gewetensvolle taak, temeer omdat
de commissieleden nogal eens van mening verschilden over de kwaliteit van
het te benoemen onderwijzende personeel. Vooral de individuele kwaliteiten
van de aanstaande leraren waren onderwerp van discussie. Opvallend was dat
de pedagogische opvattingen van de sollicitanten voor een functie bij het
onderwijs van de Latijnse school niet onderzocht werden. Ook het
onderwijskundig-didactisch optreden van de sollicitanten werd niet in
beschouwing genomen. De commissie stelde zich tevreden met de aanbieding
van getuigschriften, waarin hoogleraren, bij wie de sollicitant gestudeerd had,
mededeling deden van diens intellectuele kwaliteiten en prestaties. Sollici-
76