"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

verandering van richting van een inspectie - zelfs bij handhaving van het oor-
spronkelijke aantal openbare, protestants-christelijke en rooms-katholieke
inspectoraten - werd niet steeds wenselijk geacht. Dat "men Emmen van
Prot.Christelijk: Openbaar wil maken, en Ommen van Openbaar: Prot.Christe-
lijk", vond het hoofd van de afdeling Lager Onderwijs van het ministerie van
onderwijs "nergens voor nodig en geeft alleen maar aanleiding tot rumoer"
(Abizh 807, 1 juni 1952, nota LO).
De benoemingen van de rijksschooltoezichthouders werd als het ware
gecontroleerd door leden van de Tweede Kamer. Zij attendeerden de minister
van onderwijs op kandidaten voor de functie van inspecteur. Bij een sollicitant
die geschikt werd geacht voor de functie van inspecteur werd opgemerkt, dat
deze weliswaar hervormd was, "maar sympathiseerde met de P.v.d.A., zodat
hij door de Christelijke politieke partijen niet voor de prot.Christelijke vacature
zal worden geaccepteerd" (Abizh 806, 2 januari 1952). Er werden gegadigden
voor een sollicitatiegesprek opgeroepen die volgens de hoofdinspecteurs
"zeker niet in aanmerking" (Abizh 806, 18 februari 1953, 3 e.v.) kwamen voor
de vervulling van de functie van inspecteur, maar die ter kennismaking werden
uitgenodigd om aan het verlangen van een lid van de Tweede Kamer te vol-
doen. De vraag uit het parlement of het aantal rooms-katholieke inspecteurs
bij het rijksschooltoezicht van het lager onderwijs niet gering was, werd in
1965 door minister van onderwijs I.A. Diepenhorst beantwoord met de opmer-
kingen dat "bij de beoordeling van de sollicitanten voor een vacature bij het
rijksschooltoezicht de mate van geschiktheid voor het ambt doorslaggevend"
was, dat "de inspecteur een zelfstandige functie heeft en zijn gezag naar bui-
ten vooral wordt bepaald door zijn persoonlijke kwaliteiten" en dat de inspec-
teurs "rijksambtenaren" zijn "die geen speciale taak hebben voor scholen van
een bepaalde richting" (Abizh 809, 23 September 1965, 5899). Het antwoord
van de protestants-christelijke minister van onderwijs leek bezijden de
benoemingswerkelijkheid. Hoewel voorkomen werd dat onbekwamen
benoemd werden, was de confessionaliteit en de non-confessionaliteit van de
kandidaten van belang.
Wanneer een inspecteur van onderwijs eenmaal in dienst was van het
rijksschooltoezicht, werd er door het ministerie van onderwijs goede aandacht
besteed aan de persoonlijke omstandigheden van de rijksschooltoezichthou-
ders. Aan een inspecteur werd in 1952 overplaatsing naar Utrecht gegund,
omdat zijn oudste zoon - bedoelde inspecteur had zeven kinderen - in deze stad
472