27.09.2013 Views

"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

5.10.6 Heemkunde<br />

<strong>Een</strong> soortgelijke aandacht als voor de vakken rekenen en wiskunde was er<br />

voor een andere benaderingswijze van de kennisvakken. In het onderwijs-<br />

verslag over het jaar 1939 schreef hoofdinspecteur JJ. Verbeeten dat het<br />

"onderwijs in de vakken aardrijkskunde, vaderlandsche geschiedenis en kennis<br />

der natuur" in een aantal van zijn inspecties aangeboden werd onder de titel<br />

"heemkunde". Inspecteur G. Widdershoven berichtte in hetzelfde jaar dat het<br />

onderwijs in genoemde vakken steeds meer trachtte uit te gaan van de werke-<br />

lijkheid van de leerlingen. Hij noemde het een "kentering in de methodiek der<br />

zaakvakken" (OV 1939, 298). Het bleek in de jaren dertig van de twintigste<br />

eeuw een onderwijskundig-didactische benaderingswijze die aansprak. Heem-<br />

kunde kreeg onder verschillende termen een plaats in het onderwijspro-<br />

gramma. Ook de "Leidraad" van de derde hoofdinspectie besteedde veel aan-<br />

dacht aan het zogenoemde werkelijkheidsonderwijs. Het was een didactische<br />

mogelijkheid de veelheid van vakken in een centraal thema - "een zuivelfa-<br />

briek", "zoutwinning" of "de auto" (Kleiterp e.a. 1963, 141) - te integreren.<br />

Als belangstellingscentra, belangstellingspunt, heemkunde-onderwijs, kernon-<br />

derwijs, leerstofkernonderwijs, levensonderwijs, milieu-onderwijs, projecton-<br />

derwijs, totaliteitsonderwijs en werkelijkheidsonderwijs was het een vorm van<br />

onderwijs die door leerstofconcentratie tot stand kwam. Inspecteur Th.C.F.AJ.<br />

Duchateau maakte er in 1940 met instemming melding van. Hij vond het een<br />

wijze van werken die aanbeveling verdiende. Onderwijzer J.C. Brons, die in-<br />

specteur Duchateau in zijn verslag bij name noemde, voegde in het onder-<br />

wijsthema "middelen van bestaan in Nederland" de vakken taal, schrijven,<br />

aardrijkskunde, natuurkennis, tekenen en handenarbeid samen. Bij zijn behan-<br />

deling van onder andere veeteelt als middel van bestaan werd met de leer-<br />

lingen uit melk kaas gemaakt. Het was aanleiding tot lessen over melk- en<br />

roomvorming op de boerderij, waarbij wandplaten een goede ondersteuning<br />

waren. De kenmerken van "voile en taptemelk, room, room-karnemelk" (OV<br />

1940, 369) werden opgezocht in naslagwerken en nader door de onderwijzer<br />

toegelicht. De uitkomsten van de zoekwerkzaamheden en de bespreking ervan<br />

werden in aantekenschriftjes, opstelletjes, notities met tekeningen en versla-<br />

gen vastgelegd, waarbij foto's, kaartjes en plaatjes illustrates waren. Na deze<br />

algemene orientatie werd vervolgens "Friesland aan de orde gesteld" als<br />

"meest belangrijke veeteelt-provincie". De aandacht ging daarbij vooral uit<br />

586

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!