"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

middengroeperingen bestemde sociaal-economische functies konden innemen.
Nederland maakte met een soortgelijke school in 1795 kennis, toen Maastricht
bezet was door de Franse troepen (Wouters 1964, 22 e.v.). Er diende naar Frans
voorschrift een Ecole Secondaire opgericht te worden, die veel overeenkomst ver-
toonde met de Realschule. Inspecteur Steyn Parve was met beide ontwikkelingen
bekend. Hij creeerde met de wet op het middelbaar onderwijs zijn Realschule en
zijn Ecole Secondaire. Naar zijn inzicht diende de burgerschool alle vormen van
middelbare opleidingen die inmiddels in Nederland tot ontwikkeling waren geko-
men, in zich te verenigen. De veelheid van instituten voor middelbaar onderwijs
die ieder afzonderlijk gericht waren op "differents besoins ayant un caractere
economique, technique ou social" (Steyn Parve 1878, 35), zou teruggebracht
moeten worden tot een burgerschool. De burgerschool zou de algemeen-vor-
mende Franse scholen, de bijzondere scholen van de tweede klasse en zelfs de
scholen voor mulo een legitieme basis verschaffen. Onder de aanduiding middel-
baar onderwijs zouden verder opgenomen worden alle beroepsopleidingen van
handelsscholen, industriescholen, industriecolleges, landbouwscholen, land-
bouwcolleges, tekenscholen, tekenacademies en zeevaartscholen van de eerste
helft van de negentiende eeuw (Goudswaard 1981, 347 e.v., Kuipers 1983, 136,
en Kuipers 1985a, 19). De wet zou een eenheid van mo realiseren van algemeen
vormend onderwijs en beroepsonderwijs. Daarbij was, zoals inspecteur Steyn
Parve meende, algemene vorming het uitgangspunt. De leerlingen dienden een
brede, maar intellectualistische vorming te ontvangen; een professionele ontwik-
keling werd niet voorgestaan. Het ging om een "algemeene voorbereiding" "tot
eene groote verscheidenheid van maatschappelijke betrekking, beroep of dienst".
De leerlingen werden niet opgeleid tot "eene bepaalde Industrie". Het lag niet in
de lijn "de scholen tot werkplaatsen te maken" (Kreenen 1864, 31). De latere in-
specteur van nijverheidsonderwijs HJ. de Groot merkte in 1914 in dit verband op,
dat het middelbaar onderwijs in al zijn vormen aanvankelijk gezien werd als "zui-
ver theoretisch". Hij had "meermalen de stelling hooren verdedigen - die dan,
voor welken tak van onderwijs, onaanvechtbaar zou zijn - namelijk dat alle onder-
wijs uitsluitend theoretisch moest zijn en de toepassing geheel aan de practijk
moest worden overgelaten" (Groot 1914, 5).
De burgerschool zou op sociaal-economische en sociaal-culturele gronden
opgesplitst worden in een lagere burgerschool - burgerschool (bs) genaamd - en
een hogere burgerschool (hbs). De bs was bedoeld voor de kinderen van
300