27.09.2013 Views

"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

die nodig geacht werden, uit te voeren. Schoolopziener Goede meldde reeds in<br />

1802 dat met name de onderwijzer in het dorpje Cool bij Rotterdam "met de<br />

schoolverbeteringen", "die door de landelijke overheid waren verordend, zeer<br />

was" "ingenomen" (ARSZh 5). Hij was niet de enige. Vele onderwijsgevenden<br />

bleken in staat en bereid de gewenste veranderingen in het onderwijs te reali-<br />

seren. Van vooringenomen starheid was bij een groot aantal onderwijsgeven-<br />

den geen sprake. Schoolopziener Wester berichtte in 1801 dat zelfs "middel-<br />

maatige schoolonderwijzers" zich "bereidwillig toonden, om zich meer en<br />

meer te bekwaamen, en de hand aan het werk te slaan, om de school-<br />

hervorming te beginnen of verder voort te zetten" (ARSF 3).<br />

Verder werd weliswaar door het rijksschooltoezicht erkend dat het onder-<br />

wijsprogramma aangepast diende te worden aan de maatschappelijke ver-<br />

anderingen, maar het was de schoolopzieners ruimschoots bekend dat die aan-<br />

passing al gedurende het laatste kwart van de achttiende eeuw was begonnen.<br />

Veranderingen behoefden in het onderwijs nauwelijks nog te worden aange-<br />

bracht. Het ging hooguit om verfijningen. Zo werd reeds lang verondersteld<br />

dat leerlingen eerder en sneller dan gebruikelijk was de leesvaardigheid kon-<br />

den verwerven (Lenders 1988, 223). Daartoe werd een verbetering van de<br />

aloude spelmethode voldoende geacht. De schoolopzieners J.H. Nieuwold en<br />

H. Wester hadden hun leesmethoden "Spelend onderwijs" en "Korte en nutti-<br />

ge leeslesjes voor kleine kinderen" (Buijnsters e.a. 1997, 34 e.v.) rond 1795 al<br />

aan de nieuwe opvattingen aangepast. De basis van de leesmethode "ABC<br />

boekjes voor kleine kinderen" van de latere schoolopziener Wester was - als<br />

vanouds - het leren van de letters van het alfabet. Daarna volgde het spellen<br />

van woorden en zinnen (Wester 1791).<br />

af-laf-blaf<br />

el-tel-stel<br />

ik-rik-prik<br />

ijs-rijs-prijs<br />

al-mal-smal<br />

er-ter-ster<br />

in- pin-spin<br />

ei-lei-klei<br />

Het lezen volgde als het ware vanzelf, zo werd verondersteld, uit het<br />

spellen van woorden en zinnen en kreeg zijn vervolmaking door het voortge-<br />

zet lezen. Daarvoor was een aantal leesboekjes beschikbaar, waaronder "De<br />

geschiedenis van Jozef" van Willem van Oosterwijk Hulshoff (Oosterwijk<br />

133

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!