"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

teurs. De inspecteurs deden slechts voorstellen. De inspecteurs hadden geen
stimulerende taak in de betekenis van de bevordering van "de verbetering en
de bloei van het lager schoolwezen", maar zij hadden een adviserende taak die
niet verder ging dan het doen van "voorstellen aan gemeentebesturen"
(Idenburg 1964, 296). De stimulerende taak van de inspecteurs was niet meer
dan een adviserende taak. Ook de aan de inspecteurs toegewezen refererende
taak was inhoudelijk een andere dan die van de hoofdinspecteurs. De inspec-
teurs deden in hun refererend verslag mededeling van hun praktijkbevindin-
gen, terwijl hoofdinspecteurs de minister van onderwijs informeerden omtrent
de door hen gemterpreteerde toestand van het onderwijs op basis van de
gegevens van de inspecteurs. Voor de inspecteurs gold slechts de mogelijkheid
verslag uit te brengen aan de hoofdinspecteurs over de toestand van het
onderwijs in het hun toegewezen gebied.
De refererende taak van de inspecteurs ten opzichte van de hoofdinspec-
teur was beperkt tot de inspecteurs van het lager onderwijs en van het nijver-
heidsonderwijs. De inspecteurs van het middelbaar onderwijs - ook zij behoor-
den tot de derde laag van het rijksschooltoezicht - moesten zich, in verband
met het ontbreken van een hoofdinspecteur, met hun schriftelijk vastgelegde
ervaringen van het schoolbezoek, rechtstreeks wenden tot de minister van
onderwijs. Zonodig vervulde een van de inspecteurs van het middelbaar
onderwijs bij gelegenheden waarbij zij als collectiviteit dienden op te optreden,
pro forma de functie van hoofdinspecteur. Ook deze taak werd door inspec-
teur Van der Velde refererend genoemd, terwijl deze per inspecteur van het
middelbaar onderwijs slechts betrekking had op de melding van de toestand in
de scholen die gelegen waren in het aan deze inspecteurs toegewezen gebied.
De inspecteur van het voorbereidend hoger onderwijs - de gymnasia - was
evenmin geplaatst onder een hoofdinspecteur. Ook hij kon zijn verslagen over
de toestand van het gymnasiale onderwijs in Nederland rechtstreeks inzenden
naar de minister van onderwijs. De inspecteur van het voorbereidend hoger
onderwijs was de facto tevens hoofdinspecteur met de mogelijkheid tot een
gemterpreteerd bericht over de toestand van een deel van het Nederlandse
schoolsysteem in het gehele land.
Naast bovengenoemde taken - de adviserende taak en de refererende
taak - hadden de inspecteurs overeenkomstig de wettelijke voorschriften
tevens, volgens de door Van der Velde gebezigde terminologie, een visiterende
423