"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

schreef in 1931 over "het toezicht op de ambachts-, vak- en teekenscholen en
de daarbij behoorende leerlingstelsels, enz." (ABiZj 336, 3 februari 1931, 202),
waarbij door de afdeling niet gesproken werd over het toezicht op huishoud-
en industriescholen. In 1935 bezochten zeven inspecteurs 742 scholen voor
nijverheidsonderwijs met 129.271 leerlingen, hetgeen per inspecteur neer-
kwam op ongeveer honderddrie scholen met om en nabij 18.467 leerlingen. In
de jaren vijftig van de twintigste eeuw waren er enkele soorten scholen bijge-
komen, waardoor er een gelaagdheid ontstond van lager, middelbaar en hoger
technisch, nautisch en huishoud- en industrieonderwijs. Al deze scholen boden
vakonderwijs, dat gekenmerkt werd door praktijkvoorbereidingen op basis van
algemeen-theoretisch en vaktheoretisch onderwijs. In 1950 bezocht elke
inspecteur van het nijverheidsonderwijs meer dan zesennegentig scholen met
ruim 25.431 leerlingen, een aantal dat in 1965, na de uitbreiding van het aan-
tal inspecteurs, gesteld kon worden op ruim dertig scholen per inspecteur met
10.986 leerlingen.
5.7.7 Het rijksschooltoezicht van het middelbaar onderwijs
Evenals de reorganisaties van het rijksschooltoezicht van het nijverheids-
onderwijs verliepen ook de wijzigingen van het rijksschooltoezicht van het
middelbaar onderwijs weinig enerverend. Het kleine aantal inspecteurs - het
ging om zes tot zeven rijksschooltoezichthouders - bleef gedurende een lange
periode vrijwel gelijk. Eerst in 1959 konden er vijftien inspecteurs voor het mo
geteld worden, een aantal dat in 1963 uitgroeide tot eenentwintig. Van een
opmerkelijke groei was alleen sprake in een periode waarin het algemeen-vor-
mende voortgezet onderwijs toenam. Slechts in de jaren dertig van de twintig-
ste eeuw vond er een reorganisatie plaats die bovenal betrekking had op het
rijksschooltoezicht van het vho waarmee het rijksschooltoezicht van het mo
nauw verbonden was. Het bleek een reorganisatie die vooral in academische
kringen veel stof deed opwaaien. Het was voor de minister van onderwijs
reden de nog nader aan te geven verandering grotendeels ongedaan te maken
(tabel 5.11).
Sedert 1863 bestond er een rijksschooltoezicht van het algemeen-vor-
mend middelbaar onderwijs. Drie inspecteurs - sedert 1873 een tweetal -
oefenden toezicht uit op een scala van scholen. Ze controleerden instituten
voor doofstommen en blinden, onderwijsinstituten die later - in 1921 - een
502