"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

middelbare scholen op de onderwijsinstituten voor voortgezet lager onderwijs
die zich evenzeer tooiden met de kwalificatie van Franse school. Er werd tus-
sen beide vormen van onderwijs een verschil in diepgang verondersteld.
Middelbaar onderwijs kreeg eerst in 1838 zijn vorm en inhoud, zij het als
aanhangsel van een Latijnse school. Volgens inspecteur van het middelbaar
onderwijs D.J Steyn Parve was het middelbaar onderwijs in deze vorm de
verdienste van inspecteur Wijnbeek. Onder zijn invloed werd een gymnasium
gesticht. Het bestond uit twee afdelingen, te weten een eerste afdeling - de
Latijnse school - die gericht was op een klassieke vorming en een tweede afde-
ling - de middelbare school - die een moderne vorming presenteerde (Steyn
Parve 1878, 11). De tweede afdeling introduceerde daarmee middelbaar
onderwijs, waarvoor vier jaren naar school gegaan moest worden. De eerste
afdeling was de aloude Latijnse school, die zes cursusjaren omvatte (figuur
3.2). In enkele gevallen stond de tweede afdeling op zichzelf, zoals sedert
1817 in Maastricht, waar onder de naam Het Koninklijk Atheneum een afzon-
derlijke moderne afdeling was gesticht (Wouters 1964, 41 e.v.). De meeste
middelbare scholen waren in de constructie van Wijnbeek vooralsnog vierjarige
afdelingen van de Latijnse school, die daarmee het predicaat gymnasium ver-
wierf. Den Haag had als eerste een gymnasium met twee afdelingen. Leiden
volgde weldra. Ook elders ontstonden - soms laat, zoals in Dordrecht in 1853
- tweedelige gymnasia (figuur 3.2). In 1840 waren er zeven van dit soort
gymnasia, een aantal dat uitgroeide tot 31 in 1858. De tweede afdeling bleek
zich goed te kunnen handhaven, al kon de eerste afdeling niet veel waardering
opbrengen voor deze tweede afdeling. De rector van het Rotterdamse gymna-
sium sprak met enig dedain over een "koopmansklasse" (Dodde 1991, 216).
140
fig. 3.2 structuur van een gymnasium met Eerste Afdeling
(klassieke richting) en Tweede Afdeling (moderne richting)
Eerste Afdeling Tweede Afdeling
18
16
12