"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

delen van het Nederlandse schoolsysteem, waarbij aanvankelijk de meeste aan-
dacht uitging naar het lo. In 1820 werden er van de acht bladzijden - meer
omvatte het onderwijsverslag niet - vier gebruikt voor het lo. In 1910 ging het
om driehonderdeenenzestig bladzijden - ruim 41 % - op een totaal van acht-
honderdvierenzeventig bladzijden. Voor het onderwijsverslag van het jaar 2000
werd er ruim 21 % van het verslag gereserveerd voor het bao. Het bao moest
de ruimte - los van een samenvatting en inleiding - delen met - bijna 20% - het
vo, met - ruim 16% - het bve en met - bijna 20% - het ho. In de loop van
tweehonderd jaar werden ook de andere vormen van onderwijs dan het bao
van toenemend belang.
De Onderwijsverslagen bevatten generaliserende opmerkingen over het
Nederlandse schoolsysteem, de scholen en het onderwijs, met - sedert 1971 -
een afzonderlijk deel voor het rijksschooltoezicht. In het rapport "Op ander
spoor" van 1984 werd de procedure wat betreft de inspectorale gegevens in
het onderwijsverslag nog eens overzichtelijk vastgelegd. Medegedeeld werd
dat in de scholen gegevens omtrent het onderwijs op deze instituten moesten
worden verzameld. Op het inspectiekantoor werden de gegevens van de scho-
len gegeneraliseerd. De vergaderingen van inspecteurs dienden consensus te
bereiken over de zogenoemde "kwaliteitsconstituerende" (RPTk 1984, 68)
momenten van het onderwijs. Het ging om informatie "over een aantal kwali-
teitsaspecten die relevant zijn voor de politieke besluitvorming" (Ottens 1988,
31). Indien iedere inspecteur zijn schoolverslag overeenkomstig dit model
opmaakte, moest het niet onmogelijk geacht worden aan de hand van de rap-
porten een algemeen verslag op te stellen, waarbij vooral gezocht werd naar
een gemeenschappelijke opvatting van de afzonderlijke inspecteurs. Uit de
gegevens werd door een inspectorale redactiecommissie een bijdrage geschre-
ven voor het onderwijsverslag, een activiteit die na 1993 - in genoemd jaar
belastte minister Ritzen het rijksschooltoezicht met de opstelling van het gehe-
le onderwijsverslag - betrekking had op de situatie en ontwikkeling van het
gehele Nederlandse schoolsysteem. Lang niet altijd zal de afzonderlijke inspec-
teur zijn bijdrage hebben teruggevonden in het jaarlijkse verslag van het
onderwijs. Een differentiatie van opvattingen - zeker controversiele - werd
bovendien weggelaten.
De meeste onderdelen kwamen elk jaar in het onderwijsverslag terug.
Hoewel er veelvuldig gedelibereerd werd over de onderdelen die een plaats
734