"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

egrijpend lezen was er naar zijn oordeel genoeg, maar meermalen "blijkt mij",
aldus schreef inspecteur 't Hart, "hoe ontstellend gering de kennis is van de
vakliteratuur". Hij zal zijn onderwijzers wel op de hoogte gebracht hebben van
de "werkjes en artikelen" "die den onderwijzer in deze richting goede leiding
kunnen geven" (OV 1922/2, 158). In de loop van de jaren dertig van de
twintigste eeuw heeft inspecteur't Hart zijn onderwijzers ongetwijfeld geatten-
deerd op de zogenoemde globalisatiemethode, waarbij onder meer de lees- en
leerboekjes voor het aanvankelijk lezen "Van kindertaal tot moedertaal" van F.
Evers, R. Kuitert en I. van der Velde gebruikt werden (OV 1937, 323). Het was
een methode waarover inspecteur G.Chr. Dun in 1936 sprak als een stel lees- en
leerboekjes met een "bijzonder frissen en pittigen inhoud". Inspecteur Dun
bleek een pleitbezorger van de methode waaraan zijn collega-inspecteur Van der
Velde - die vooral gemteresseerd bleek in taaldidactische aspecten - zijn deskun-
dige bijdrage had geleverd. Inspecteur Dun meende dat deze methode de weg
was die "we gaarne willen inslaan" (OV 1936, 326 e.v.). Ook deze methode
kende, evenals die van de oudere Hoogeveen, een aantal vertelplaten, dat even-
wel niet bedoeld was om normaalwoorden een betekenisvolle context te bezor-
gen, maar dat de intentie had een ondersteuning te zijn voor een klassikale
vertelling, waaruit enkele zinnen op het bord geschreven dienden te worden.
moeder gaat naar fik
zus mag mee en pop ook
kom voor je hok fik
hier is wat soep
De globalisatiemethode ging uit van het lezen van zinnen, waaruit woor-
den en letters geanalyseerd moesten worden (Duynhouwer 1997, 329 e.v.).
Het was een andere didactische benaderingswijze dan de methode die reeds
aan het begin van de negentiende eeuw gebruikelijk was. Omdat vele onder-
wijsgevenden daar ervaring mee hadden - in het bijzonder met de normaal-
woordenmethode van Hoogeveen - kon deze zich zonder moeite handhaven.
Van enige dominantie van de globalisatiemethode bleek geen sprake. Beide
leesmethoden werden gedurende de jaren dertig en veertig van de twintigste
eeuw naast elkaar gebruikt.
572