"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

op de hoogte stelden van de opvoedkundige ontwikkeling op de scholen en
van de didactische werkzaamheden in de klassen. Gedurende het schoolbe-
zoek richtten de bisschoppelijke inspecteurs hun aandacht overwegend op het
godsdienstonderwijs. Daarenboven werd erop gelet dat in het maatschappelij-
ke onderwijs een goede rooms-katholieke geest heerste, hetgeen onder meer
bereikt werd door het gebruik van "uitsluitend katholieke leerboeken". In hun
ambtsgebied stimuleerden zij "het overleg en de bezinning omtrent de katholi-
citeit van het onderwijs bij besturen, docenten en ouders". De bisschoppelijke
inspecteurs moesten verder, zo werd opgemerkt, ouders voorlichten en opvoe-
ders adviseren, onderwijsgevenden stimuleren en inspireren. Van hun bevin-
dingen brachten de bisschoppelijke inspecteurs aan hun bisschop "geregeld
verslag uit omtrent de feitelijke realisering" (RBG 1969, 3 e.v.) van de
katholiciteit in het onderwijsleerproces.
Teneinde een pedagogische richtlijn en een overzicht van onder-
wijskundig-didactische aanwijzingen op te stellen en deze te laten uitvoeren
door het onderwijzende personeel, kwamen de bisschoppelijke inspecteurs
regelmatig bij elkaar om een inspectiewerkplan uit te stippelen. Het leidde in
1909 tot de oprichting van een college van bisschoppelijke inspecteurs onder
de naam "Nederlandsche R.K. Schoolraad". De werkzaamheden van deze raad
werden in 1920 overgenomen door het "R.K. Centraal Bureau voor Onderwijs
en Opvoeding", dat tevens een wetenschappelijke instelling voor het rooms-
katholieke onderwijs wilde zijn (Guiaux 1970, 31 e.v.).
In de jaren zeventig van de twintigste eeuw kwam er een einde aan deze
bisschoppelijke inspectorale activiteiten. In navolging van de gemeentelijke
inspecteurs die gemeentelijke onderwijsadviseurs werden, werden de bisschop-
pelijke inspecteurs bisschoppelijke gedelegeerden. Aan zoveel controlerende
inspecteurs - naast rijksschooltoezichthouders bisschoppelijke inspecteurs - had
het rooms-katholieke onderwijs bovendien geen behoefte. Het rijksschool-
toezicht was de onderwijsgevenden genoeg, temeer omdat rooms-katholieke
inspecteurs die in dienst waren van het rijksschooltoezicht, evenals hun protes-
tants-christelijke collega's een open oog hadden voor de onderwijskundig-
didactische vormgeving van het rooms-katholieke onderwijs.
5.4.5 Protestants-christelijk schooltoezicht
Ouder dan het bisschoppelijke schooltoezicht was het protestants-chris-
telijk schooltoezicht. Er waren drie instituties van deze vorm van schooltoe-
443