"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

Het rijksschooltoezicht reageerde geprikkeld, maar toonde zijn zwakheid.
In plaats van een commentaar op de hierboven vermelde nota kwamen er in
1916 bij de afdeling onderwijs twee commentaren binnen, te weten een van
de inspecteurs van het middelbaar onderwijs Ten Bruggencate en Coops en
een van de inspecteur van de gymnasia CJ. Vinkesteyn. De verdeeldheid
onder de inspecteurs, zowel onder die van het lager onderwijs als onder die
van het middelbaar en voorbereidend hoger onderwijs, bleek een euvel. Er
ontbrak van tijd tot tijd bij bijzondere gelegenheden een Van den Ende, een
Wijnbeek of een Steyn Parve die coordinerend leiding kon geven aan de
opvattingen van het rijksschooltoezicht.
De twee inspecteurs wensten - en zij herhaalden in grote lijnen het denk-
beeld van Ten Bruggencate - een seminarie, waarbinnen een hoogleraar stu-
dentleraren die in het bezit waren van een onderwijsbevoegdheid, in de
gelegenheid stelde onder zijn leiding vier avonden in de week onderwijs te
geven aan belangstellenden in de vakken van de lagere klassen van het mid-
delbaar onderwijs, te weten Nederlands, Duits, Engels, Frans, aardrijkskunde,
geschiedenis en wiskunde. Dit onderwijs zou moeten worden bijgewoond door
bedoelde hoogleraar die uit het gegeven onderwijs "de stof voor zijne theore-
tische lessen" zou kunnen putten. Daarmee werd, naar het inzicht van de
inspecteurs, een zeer innige "aanraking tusschen bedoelde hoogleraar en de
a.s. leeraren" bewerkstelligd, waarbij het "zelf doen" van de studentleraar uit-
gangspunt was. De inspecteur van het gymnasium kwam met het voorstel om
"de hoogleraar in de paedagogiek tevens leider" "van een school" te laten
zijn. Hij moest zich tot taak stellen "aan toekomstige leeraren de gelegenheid
te geven zich in de practijk van het onderwijs te bekwamen; de theoretische en
practische opleiding zou dan in een hand zijn" (ABiZf 22). De inspecteur stelde
als alternatief ook nog voor een hoogleraar te benoemen "in de didactiek en in
de methodologie". Diens studentleraren zouden bij "leeraren, die met de prac-
tische vorming belast" wilden worden, kunnen oefenen in het geven van
onderwijs "aan de hoogere burgerscholen en gymnasia zelve". Een dergelijke
praktische opleiding zou ook mogelijk dienen te zijn voor bezitters van een
m.o.-akte. Zij zouden echter op hun eigen instituut onderwijs dienen te volgen
"in de didaktiek, methodologie en de psychologic". In overeenstemming met
de afdeling onderwijs sprak ook inspecteur Vinkesteyn van het "eervol karak-
ter, dat de aanwijzing" tot lerarenopleider "ongetwijfeld draagt en de schoone
375