"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

17). Het onderwijsprogramma van de mms zou, naar het inzicht van inspecteur
Steyn Parve, moeten bestaan uit "de moedertaal, de fransche, duitsche en
engelse talen". Verder achtte hij onderwijs in enkele "voortbrengselen der
letterkunde" geschikt, evenals "eene grondige beoefening der geschiedenis";
"kennis der aarde, die wij bewonen"; rekenen, vooral "rekenen uit het
hoofd"; wiskunde "en wel bepaald in meetkunde; stelkunde kunnen zij mis-
sen"; natuurkennis; boekhouden en "enkele hoofdwaarheden op economisch
gebied" en "de grondslagen onzer staatsregeling". Het lag niet in de bedoe-
ling dat meisjes in dezelfde beroepen terecht kwamen als jongens. Er waren
meisjesfuncties en er waren jongensberoepen. Inspecteur Steyn Parve had
daarover een uitgesproken mening, die hij met enige stelligheid in een van zijn
artikelen ten beste gaf; hij wilde niet beschouwd worden "als een voorstander
van het denkbeeld om aan de vrouw allerlei mannelijke bedieningen en betrek-
kingen op te dragen; mijn inziens", zo merkte hij op, "zouden alleen enkele
daarvoor kunnen in aanmerking komen, indien het blijkt, dat door mannen in
de behoefte niet op voldoende wijze kan worden voorzien, of dat zij beter
door vrouwen kunnen worden beoefend" (Steyn Parve 1870/1, 2 e.v.).
De ontwikkeling van de mms verliep traag (tabel 4.8). De gemeenten die
financieel verantwoordelijk waren voor deze vorm van onderwijs, hadden er
weinig belangstelling voor. De subsidising door de landelijke overheid was be-
perkt. Er werden slechts gedurende de periode van 1870 tot 1886 subsidies
verstrekt. Particulieren waren niet steeds in staat geldelijke middelen op te
brengen voor deze mms. De vrees voor het materialisme dat het mms zou ken-
merken, weerhield zowel gemeentebesturen als particuliere stichtingen en ver-
enigingen, zich in te zetten voor deze vorm van onderwijs. Tot 1948 werden
deze scholen voor meisjes overgelaten aan de gemeentebesturen en het parti-
culiere initiatief (Mandemakers 1996, 70 e.v.). Zelfs het bezwaar tegen coedu-
catie bleek geen stimulans voor de landelijke overheid te zijn tot oprichting van
mms'en met rijkssubsidie.
4.6.6.6 Het professionele onderwijs
De wet op het middelbaar onderwijs van 1863 vormde een legislatief
geheel van voorschriften waarvoor bewondering getoond werd. De opsteller
ervan, ambtenaar van de afdeling onderwijs van het ministerie van binnenlandse
zaken Steyn Parve, verdiende waardering en kreeg die ook. Zijn collega-onder-
wijsinspecteurs hebben met hem de structuur en de inhoud van het middelbaar
316