"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

ste - periode van 1801 tot 1857 van de ontwikkeling van het Nederlandse
schoolsysteem, richtte het rijksschooltoezicht zich bij het begin van de - tweede
- periode die liep van 1857 tot 1920, op het macroniveau van het onderwijs.
Klaarblijkelijk wilde het rijksschooltoezicht aan het begin van elk ontwikke-
lingstijdvak orde op zaken stellen. De schoolstructuur werd gewijzigd, alhoewel
geen omvangrijke veranderingen werden aangebracht. Onderwijssoorten kre-
gen andere namen en een andere onderwijsinhoud. Vanuit deze geherordende
structuur werden pogingen ondernomen vernieuwingen te realiseren binnen
het Nederlandse schoolsysteem, in het bijzonder voor het tijdvak van 1857 tot
1920 ten aanzien van het secundaire onderwijs. De structurele wijzigingen van
de eerste periode vonden plaats langs de weg van wettelijke voorschriften op
het lager onderwijs en voortgezet lager onderwijs van 1801, 1803 en 1806 met
een bescheiden herziening van de Latijnse school in 1815. Verder was er voor
de Latijnse school een aanvulling op de structuur en inhoud van de Latijnse
school van de hand van inspecteur Wijnbeek. In 1838 moderniseerde hij het
vho. De veranderingen en verbeteringen van de tweede periode werden door
de landelijke overheid gerealiseerd door middel van een reeks van reeds
genoemde wetten op het lager onderwijs die de structuur en inhoud van het
lager onderwijs en het voortgezet lager onderwijs van de eerste helft van de
negentiende eeuw continueerde, en op het mo die de onderwijsruimte vulde
tussen het voortgezet lager onderwijs en het vho. De Latijnse scholen werden
gymnasia om daarmee hun gewijzigde structuur en inhoud te demonstreren.
Zodra de structurele veranderingen en verbeteringen eenmaal hadden plaats-
gevonden, richtte het rijksschooltoezicht zich weer - want dat was Uiteindelijk
zijn eigenlijke functie - op het mesoniveau en het microniveau van het onder-
wijs. Van belang was dat de inspecteurs en de schoolopzieners met hun bijdra-
gen aan de macrostructuur van het Nederlandse schoolsysteem voorwaarden
creeerden voor hun werkzaamheden in de school en in het klaslokaal. Als com-
mies op het ministerie van binnenlandse zaken schreef Steyn Parve zijn wet op
het middelbaar onderwijs, als inspecteur gaf hij er gestalte aan en inhoudelijke
invulling. Hij volgde daarmee de procedure van zijn vroegere collega-
onderwijsinspecteur Van den Ende. Als medewerker van de agent van nationale
opvoeding Van der Palm droeg amanuensis Van den Ende bij aan de conceptie
van de eerste twee schoolwetten van 1801 en 1803, als commissaris van de
secretaris van staat voor de binnenlandse zaken H. van Stralen schreef hij de
275