"Een speurtocht naar samenhang" - Onderwijserfgoed

uitenschoolse sportactiviteiten dienden bezig te houden. "Nimmer had de
invoering van het vak lichamelijke oefening" echter "onder ongunstiger omstan-
digheden kunnen geschieden" merkte inspecteur Lamberts in 1957 op. "Het
ontbrak niet alleen aan vakkrachten, maar ook aan geschikte ruimten"
(Knippenberg e.a. 1993, 235). Onderwijs in lichamelijke oefeningen kreeg door
de grote belangstelling van de zijde van de Duitse bezetter een verdacht cachet.
Benoemingen tot rijkstoezichthouder onder een Duits regime spraken niet in het
voordeel van de aangestelde inspecteurs en consulenten. Bovendien had de
pedagoog MJ. Langeveld in 1941 een van de inspecteurs aanbevolen met de
mededeling dat betrokkene zich "vroeger reeds en onlangs opnieuw in Duitsland
grondig op de hoogte gesteld" had "van hetgeen men daar doet". De sollicitant
zou "vol waardering" zijn "voor de organisatie die hij daar aantrof" (ABiZh 809,
27 februari 1941). Een van de andere kandidaat-inspecteurs deelde mee, dat hij
zich aangetrokken voelde "tot de organiseerende en opbouwende arbeid, welke
de te benoemen inspecteurs zullen hebben te verrichten" (ABiZh 809, 3 maart
1941). Het waren aanbevelingen en opmerkingen die bij de beheerder van het
ministerie van onderwijs in goede aarde vielen; ze werden benoemd.
Ondanks het ongelukkige gesternte waaronder de afzonderlijke inspectie
van de lichamelijke opvoeding tot stand kwam, werd later "de arbeid van de
toenmalige inspectie voor de lichamelijke opvoeding belangrijk" (OV 1957,
201 e.v.) geacht. Ook de "Richtlijnen voor het onderwijs in de lichamelijke
oefening aan de lagere scholen" uit 1941 bleken na de Tweede Wereldoorlog
hun zeggingskracht niet verloren te hebben, temeer niet omdat in het onder-
wijsprogramma gesteld werd dat gymnastiekonderwijs erop gericht was "het
kind op doelbewuste, methodische wijze de voor zijn ontwikkeling en vorming
noodzakelijke groeiprikkels te geven en weerstand te bieden tegen de nadeeli-
ge invloeden van het schoolleven" en "bij te dragen tot de vorming van het
kind als individu en als gemeenschapswezen". Het waren doelstellingen die
ook na 1945 nog opgeld deden. Het zouden althans geen intenties zijn die
kenmerkend waren voor de mentaliteit van de Duitse bezettingsperiode. De
doelstellingen konden later teruggevonden worden in het door consulent EJ.
Leertouwer, inspecteur J.M.P. Richters en oud-consulent J.C. Wilmans in 1965
gepubliceerde praktijkboek "Schoolgymnastiek". De verdeling en de uitwer-
king van de leerstof in "gymnastische oefeningen met en zonder gebruik van
gereedschappen en toestellen", "gaan, loopen, springen en werpen", "zaal-
541