ARCHEION

100
JERZY GAUL
Rzeszy w Berlinie znajdujących się w Wiedniu centralnych archiwów Austrii
i zgromadzeniu ich w wiedeńskim Archiwum Rzeszy 9 . Składało się ono z następujących
centralnych archiwów wiedeńskich:
− Archiwum Domu-, Dworu i Państwa,
− Archiwum Kamery Dworskiej,
− Archiwum Finansów,
− Archiwum Szkolnictwa,
− Archiwum Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości.
Kierownictwo Archiwum Rzeszy w Wiedniu objął dyrektor Archiwum
Domu-, Dworu i Państwa Ludwig Bittner (1877–1945). Dzięki bezpośredniemu
podporządkowaniu Ministerstwu Spraw Wewnętrznych Rzeszy w Berlinie
Archiwum Rzeszy w Wiedniu uzyskało pewną niezależność, a poszczególne,
wymienione powyżej, centralne archiwa wiedeńskie mogły dalej istnieć w jego
ramach jako pięć oddziałów.
Poza nową strukturą pozostały tylko zmilitaryzowane Archiwum Wojny,
przekształcone w Archiwum Wojskowe w Wiedniu (Heeresarchiv Wien)
i podporządkowane Naczelnemu Dowództwu Wehrmachtu, oraz Archiwum
Komunikacji (Verkehrsarchiv), które przydzielono do Dyrekcji Kolei Rzeszy
w Wiedniu (Reichsbahndirektion Wien). Archiwum Rzeszy w Wiedniu zostało
rozwiązane w 1945 r. 10
Austriackie Archiwum Państwowe powstało w 1945 r., kilka miesięcy po oswobodzeniu
Austrii 11 . Podstawę prawną dla funkcjonowania austriackich organów państwowych
tworzyła ustawa o władzach przejściowych prowizorycznego rządu austriackiego
z 20 lipca 1945 r. 12 W § 10 przewidywała ona ustanowienie Austriackiego
Archiwum Państwowego, jako niższej władzy urzędu kanclerza federalnego. W dniu
28 lipca ukazało się rozporządzenie kancelarii państwa o rozwiązaniu Wiedeńskiego
Archiwum Rzeszy, Archiwum Wojska i Archiwum Komunikacji i utworzeniu
na ich miejsce Austriackiego Archiwum Państwowego z oddziałami Archiwum
Domu-, Dworu i Państwa, Ogólnego Archiwum Administracji, Archiwum Finansów
i Kamery Dworskiej oraz Archiwum Wojny 13 . Początkowo Austriackie Archiwum
Państwowe mocno nawiązywało, pod względem organizacyjnym, do centralistycznej
struktury Archiwum Rzeszy utworzonego w czasach nazistowskich 14 . Na
czele nowego archiwum państwowego stanął we wrześniu 1945 r. Leo Santifaller
9
Reichsgesetzblatt (RGBl.) 1940/I, s. 54; J. Seidl, Das Österreichische Staatsarchiv, s. 5–9, 18.
10
W. Goldinger, 25. Jahre , s. 226–337; idem, 30. Jahre, s. 7.
11
R. Jerabek, Zu den Anfängen des Österreichischen Staatsarchivs 1945–1948, „Mitteilungen des
Österreichischen Staatsarchivs” 2010, t. 54, s. 319–386.
12
Das Behörden-Überleitungsgesetzes der provisorischen Österreichischen Staatsregierung vom
28. Juli 1945, St.G.Bl. Nr. 94/1945.
13
W. Goldinger, 30. Jahre, s. 6–11.
14
Das Haus-, Hof- und Staatsarchiv. Geschichte — Gebäude — Bestände, Leopold Auer/Manfred
Wehdorn (Hrsg.), Wien 2003, s. 30.