ARCHEION

270 WOŁODIMIR DOLINOWSKI
Niepowodzeniem zakończyły się także rozmowy dotyczące przekazania
w depozyt archiwaliów przechowywanych w zamku w Brodach. Kwestię tę poruszyła
po raz pierwszy dyrekcja archiwum 16 września 1924 r., w piśmie do
konserwatora zabytków nauki i kultury okręgu lwowskiego J. Piotrowskiego,
tuż po tym jak archiwum otrzymało od p. L. Matuły wiązkę akt znalezionych
w podziemiach zamku przez ucznia gimnazjum J. Wróblewskiego. Według jego
słów archiwalia miały być tam przechowywane bez nadzoru i w niezamkniętych
pomieszczeniach, a tym samym narażone były na niszczenie i rozkradanie
(ludność miejscowa zbierała je na opał lub na opakowania) 72 . W swoim piśmie
do właścicielki zamku, hrabiny Jadwigi Rzyszczewskiej, konserwator zwrócił
uwagę na ewentualną wartość źródłową archiwaliów zarówno dla zamku, jak
i dla badań historycznych, prosząc o podjęcie kroków zapobiegających niszczeniu
i rozkradaniu archiwaliów, a zarazem zapewniających odpowiednie warunki
ich przechowywania, tj. przekazanie ich w depozyt do Archiwum Ziemskiego
we Lwowie 73 . Starostwo w Brodach miało wydać stosowne rozporządzenia
organom bezpieczeństwa, które we współpracy z administracją zamku miały
zapewnić zebranie wszystkich porozrzucanych archiwaliów i przekazanie ich
w depozyt do archiwum. Dołączone do tego miały być dokumenty dotyczące
historii zamku, znajdujące się ewentualnie w posiadaniu miejscowych antykwariuszy
lub innych handlowców 74 . Zgodnie z powyższym cała dokumentacja
została złożona w jednym z pomieszczeń zamku i jej bezpieczeństwu nic nie
zagrażało. Na życzenie właścicielki zamku do Brodów miał być oddelegowany
odpowiedni fachowiec w celu dokonania oceny wartości historycznej archiwaliów,
a następnie uzgodnienia ich przekazania do archiwum 75 . Z powodu odmowy
właścicielki zamku przewiezienia dokumentacji na jej koszt znów powstał
problem natury finansowej 76 . Sytuację skomplikowal fakt wykreślenia z budżetu
Wydziału Archiwów Państwowych na rok 1925 pozycji: przewożenie archiwaliów,
a dodatkowy okólnik z 21 stycznia 1925 r. przewidywał finansowanie
wyłącznie delegacji odbywających się z polecenia Ministerstwa Wyznań Religijnych
i Oświecenia Publicznego lub za jego wiedzą. W tej niełatwej sytuacji
dyrekcji archiwum pozostało tylko oczekiwać na stosowne rozporządzenia Wydziału
Archiwów Państwowych, tzn. zaprzestać dalszych działań w tej sprawie
lub doprowadzić je do końca (w wypadku otrzymania niezbędnych kosztów).
Dyrekcja archiwum nie mogła zająć zdecydowanego stanowiska również wobec
innych gmin zgłaszających chęć przekazywania dokumentacji w depozyt,
ponieważ nie wiedziała, czy powinna odmawiać jej przyjęcia z powodu bra-
72
Ibidem, k. 45.
73
CPAHL Ukrainy, f. 145, op. 1, spr. 126, k. 46.
74
Ibidem, k. 46 zw.
75
Ibidem, k. 47.
76
Ibidem, k. 48.