ARCHEION

ŹRÓDŁA KARTOGRAFICZNE DO DZIEJÓW ZIEM WSCHODNICH…
461
Zabudowę przedstawiono w sposób zindywidualizowany, z podziałem na domy
murowane i drewniane. Ważniejsze budowle bądź oznaczono cyframi objaśnionymi
w legendzie (pałac, pałacowe budynki gospodarcze, dom lekarza z apteką
i lazaret), bądź symbolami rysunkowymi i opisano nazwami na planie (zamek
i cerkwie). Mapa posiada charakter planu regulacyjnego, ponieważ naniesiono
na niej także domy projektowane (ryc. 14) 168 .
Jednym z najstarszych kartografików w zbiorach AGAD, przedstawiających
miasto wraz z terytoriami przedmiejskimi i gruntami do niego należącymi, jest
„Planta generalna miasta Starego Konstantynowa z przyległymi wsiami do tegoż
miasta należącymi”. Mapę sporządził w 1782 r. geometra królewski Franciszek
Choromański na papierze o wymiarach 110 x 112 cm. Autor nie wykreślił
podziałki liniowej, co nie pozwala wyliczyć skali mapy. Miasto przedstawiono
w sposób symboliczny, przez zaznaczenie granic zabudowy, i dodatkowo rysunkiem
dwubarwnego prostokąta. Zabudowę przedmieść i wsi zarówno należących
do miasta, jak i sąsiadujących z jego własnością ziemską oznaczono symbolami
rysunkowymi domów. Wykreślono granicę własności ziemskiej Konstantynowa
Starego oraz sieć hydrograficzną i sieć drożną 169 .
Kilka osiemnastowiecznych kartogafików miejskich zachowało się w Zbiorze
Popielów, w tym grupa jednobarwnych odręcznych szkiców map okolic
Kobrynia z lat 1780–1782 170 i Antopola z 1780 r. 171 Znajdują się w nim również
dwa plany sytuacyjne Żwańca, osady położonej w sąsiedztwie, sporządzone
w 1785 r. Autorem projektu osady złożonej z domów przeznaczonych na kwarantannę
był generał Jan de Witte. Na planach oznaczono sytuację i zabudowę
osady przedstawioną w sposób zindywidualizowany. Wykreślono i opisano
rzeki Dniestr i Żwańczyk. Miasta Żwaniec, Chocim i Brahę oznaczono symbolami
rysunkowymi i opisano nazwami. Plany zostały zaopatrzone w legendę
172 . Ponadto zachował się plan części twierdzy Kamieniec z 1771 r., w skali
ok. 1:400, złożony z rzutu twierdzy, profilu góry zamkowej i projektu prac
remontowych. Najprawdopodobniej jego autorem był komendant twierdzy generał
Jan de Witte 173 .
Odnotować należy także plan Świsłocza i okolic, sporządzony w 1795 r. przez
nieznanego autora na papierze o wymiarach 35 x 25 cm, w skali ok. 1:10 400,
który zasięgiem terytorialnym obejmuje miasto, wieś i folwark Grycki. Na mapie
wykreślono sieć hydrograficzną (rzekę Świsłocz i stawy) i komunikacyjną
168
AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, XLVI, sygn. 4, s. 230.
169
AGAD, Zb. Kart. 454–8.
170
AGAD, Zb. Popielów, sygn. 223, k. 370 (autor M. Włodkowicz), k. 373 (J. Soszycki), k. 374
(S. Skurzewski), k. 376 (mierniczy JKM F. Wojciechowski), k. 380 (chorąży Franciszek Dąbrowski).
171
Ibidem, k. 378 (chorąży JKM M. Poradowski).
172
AGAD, Zb. Popielów, sygn. 201, k. 750, 751.
173
AGAD, Zb. Popielów, sygn. 342, k. 53; opis stanu twierdzy i projektów napraw k. 51–51 v.