ARCHEION

ARCHIWUM NARODOWE WE WSPÓŁCZESNYM SYSTEMIE PRAWNYM…
81
Repozytoria akt prezydenckich
Archiwiście Stanów Zjednoczonych podlegają repozytoria akt prezydenckich
(Persidential archival depository), które są częścią sieci NARA 42 . Ma on prawo
zarządzania nimi oraz zawierania umów w tym celu. Jest odpowiedzialny za
standard architektoniczny budowy repozytoriów oraz zaopatrzenie ich w odpowiednie
urządzenia i pracownie. W interesie publicznym może przyjąć ziemię,
budynek lub wyposażenie jako dar dla państwa w celu stworzenia repozytorium
akt prezydenckich. Przed przejęciem terenu, obiektu lub urządzenia, a także
przed zawarciem umowy Archiwista Stanów Zjednoczonych ma obowiązek
złożyć raport przewodniczącym Senatu i Izby Reprezentantów. Podobnie jest
w sytuacji zmian materialnych lub fizycznych w repozytorium lub wdrożenia
nowych procedur i regulacji. Jeśli Archiwista Stanów Zjednoczonych uzna to za
konieczne dla interesu publicznego, materiały archiwalne może złożyć w repozytorium
prezydenckim w depozyt. Przysługują mu te same prawa i obowiązki
w stosunku do akt z repozytorium, jak i tych przechowywanych w Archiwum
Narodowym 43 . Z repozytorium prezydenckim mogą współpracować, wedle potrzeby,
ośrodki akademickie, instytuty i fundacje oraz inne organizacje. Repozytorium
jest uprawnione do pobierania opłat za udostępnianie eksponatów i przestrzeni
muzealnej (także jej użytkowanie) 44 . Wszelkie wpływy, które uzyska repozytorium,
wpłacane są na fundusz powierniczy archiwów (National Archives
Trust Fund) i mogą być na rzecz tego repozytorium wydatkowane. Przewidziano
także możliwość powołania odrębnych funduszy na utrzymanie terenu, obiektu
i wyposażenia 45 .
Repozytoria prezydenckie mają przechowywać materiały dokumentalne (documentary
material), tj.: księgi, korespondencję, memoranda, dokumenty, oprawww.archives.gov/about/laws/appendix/12829.html>;
Archiwista Stanów Zjednoczonych i personel
NARA mają możliwość uzyskania dostępu do informacji podatkowych w ramach obowiązków służbowych,
USC, część 26; U.S. Governmernt Painting Office .
42
Zob.: USC, § 2112, rozdział 21, część 44; pierwszym repozytorium akt prezydenckich była
utworzona w 1940 r. Biblioteka Prezydencka — Franklin D. Roosevelt Library; R.A. Ross, The National
Archives: The Formative Years 1934–1949 [w:] Guardian of Heritage: Essays on the History
of the National Archives, Waszyngton 1985, s. 46; 12 sierpnia 1955 r. prezydent Harry S. Truman
podpisał ustawę Presidential Library Act, która określała podstawy prawne i ramy funkcjonowania
bibliotek prezydenckich; H.G. Jones, The Records of a Nation: Their Management, Preservation, and
Use, New York 1969, s. 144 i n.
43
Podobnie z ograniczeniami dotyczącymi ich dostępności i wykorzystania; może zbyć w drodze
sprzedaży, wymiany lub w inny sposób materiały, które nie mają wartości lub znaczenia historycznego
lub są nadwyżką.
44
Archiwista może również zapewnić przestrzeń do osobistego użytku byłemu prezydentowi
USA.
45
Archiwista może odmówić przyjęcia terenu, obiektu lub urządzenia, a także podpisania umowy,
jeśli jest to niekorzystne finansowo; podobnie ze wszelkimi zmianami w istniejących repozytoriach.